Liturgische schikkingen

Serie: Kunst en religie. Thema: Verbeelding en geloof

Floriografie:

De Zonnebloem ligt op een antiek (brieven)weegschaaltje: hoe zal de balans uitslaan? Vrouwe Justitia hanteert haar weegschaal als teken van rechtvaardigheid. Een synoniem voor rechtvaardigheid is gerechtigheid[1].

De Zonnebloem staat symbool voor de gelovige, die zich altijd weer op God richt, zoals een zonnebloem zich naar de zon toe draait. Wanneer de dag ten einde is en het donker wordt, draait het bloemhoofd zich alvast naar het oosten, want daar komt de volgende morgen de zon weer op. Daarom heet deze bloem Zonnebloem.

Middaggoud is ook een gele bloem, die van de zon houdt. Het lijken wel madeliefjes, maar dan met een gouden hart.

Coniferengroen is het teken van het eeuwig leven, omdat deze boom het hele jaar groen blijft.

——

[1] De betekenis van gerechtigheid is, dat recht wordt gedaan aan iemand die onrecht ondervindt. De boosdoeners worden gestraft. Verder is gerechtigheid een theologisch begrip: ‘God spreekt de zondaars om Christus’ wil vrij van schuld’.

Uit de liturgie:

O Radiant Dawn,

Splendour of eternal Light,

Sun of Justice:

come, shine on those who

dwell in darkness[1] (…).

Vertaling:

O Dageraad,

Schittering van eeuwig Licht, en

Zon van Gerechtigheid:

kom en verlicht hen die

in duisternis leven (…).

—–

[1] Lied: ‘Oh Radiant Dawn’ (James MacMillan 1959), naar Jesaja 9:1 en 60:1-2, Maleachi 3:20.

Serie: Vrijheid en verdraagzaamheid. Thema: Verdraagzaamheid voor vrede

Floriografie:

De roos is het bekende symbool voor liefde. Daarom staat er in het midden, in het hart van de schikking een roos. En deze roos weet zich omringd door twee of drie grote rozen: de Liefde is alomtegenwoordig! Oftewel: overal én tegelijkertijd aanwezig. Deze eigenschap wordt toegeschreven aan God. De roos staat ook voor devotie.[1]

De kleuren van bloemen vloeken niet: oranje Zinnia staat rustig tussen de roze rozen zonder een spoortje van onbehagen. Bloemen verdragen elkaar uit liefde.

Accentjes paars en purper van IJzerhard of Verbena staan o.a. symbool voor verzoening en liefde. Bij de Grieken gold Verbena als een heilige plant en was verbonden met Aphrodite, de godin van de liefde. Bij de Germanen speelde het kruid een rol bij oorlogs- en vredesbeslissingen. Naast het paars licht het Gele Duizendblad op. Deze bloem is tevreden met weinig en heeft weerstand tegen veel ziekten en plagen. Plukjes coniferengroen verwijzen naar het eeuwig leven, omdat deze boom jaarrond groen blijft.

——-

[1] Devotie voor Maria.

Uit de liturgie:

En verdraag elkaar uit liefde.[1]

——

[1] Efeziërs 4, 2 (NBV).

Serie: Vrijheid en verdraagzaamheid.

Thema: Wie verdraagt nou eigenlijk wie? Vrijheid als ruimte voor verantwoordelijkheid.

Floriografie:

Tussen het groene[1] woud van schuine stengels van de Ornithogalum of anders gezegd tussen de ‘asperges de bois’ zoals ze in Frankrijk heten en waar men ze als asperges eet, is nauwelijks ruimte voor de stervormige witte bloemen. Witte Statice of Lamsoor staat met zijn voeten in het schelpenzand en lijkt al haast een droogbloem. De plantennaam statĭkê komt van statĭkos wat betekent ‘tot stilstand brengend.’ Even pas op de plaats maken om te kijken waar nog ruimte is! De geelgroene bloemenhoofdjes van de slipvormige Rudbeckia of Susan met de zwarte ogen groeien graag op natte, zeer voedselrijke grond. Ze gelden als het symbool van aanmoediging. Kleine witte bloemetjes van de Herfstaster vinden altijd wel een plaats. Ze staan voor oprechtheid. De Zonnebloem is bekend als het symbool van de gelovige, die zich tot God keert, net zoals de zonnebloem zich op de zon richt.

Uit de liturgie:

Woord dat ruimte schept.[2] Hij geeft hoop (…)Hij zal leven, onvergankelijk, als de zon. Een stad rijst op uit een zee van groen.[3] Met slingers wit.[4]

——

[1] Groen is de kleur van de hoop.

[2] Lied: ‘Woord dat ruimte schept’ Deut. 8, 7-8 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Lied: ‘Voor kleine mensen is hij bereikbaar’ Psalm 72 (t. H. Oosterhuis, m. T. Löwenthal).

[4] Lied: ‘Zing voor Gods licht’ (melodie: ‘Lof zij de Heer’).

Floriografie:

De bloemstengel van de Scharnierbloem kan men zonder hem te breken ombuigen of draaien, waarna hij in die stand blijft staan. Hij kan dat geweld verdragen. De zaden van de ongebroken Scharnierbloem staan als een stralenkrans rondom de Zonnebloem, die het symbool is van de gelovige, die zich altijd weer tot God richt, net zoals de zonnebloem zich naar de zon draait. Hoge, witte dichtbehaarde pluizen van de Hazenstaart staan ertussen. Deze eenjarige bloeiende grassoort staat graag in de volle zon. Sommige kerkgangers kunnen bloeiende grassen niet verdragen al zouden ze dat wel graag willen. Ze gaan ervan niezen en krijgen tranende ogen. Soms helpt honing om meer verdraagzaam te worden. En misschien helpt een roos ook? Want de roos is het symbool voor liefde en de kleur oranje staat voor vriendschap. Vele bloemen dragen de kleur oranje, zo ook het Afrikaantje, waarop net een honingbij is neergestreken. De honingbij is het symbool van onsterfelijkheid. Bijen brengen honing naar de aarde. Honingzalf kan men gebruiken om wonden te genezen. Honing geeft troost en verzacht. Bloeiende klimop staat voor trouw. Coniferengroen voor eeuwig leven, omdat deze boom zomer en winter groen blijft.

Uit de liturgie:

Streef naar rechtvaardigheid, geloof, liefde en vrede. Een dienaar van de Heer moet geen ruzie maken, maar voor iedereen vriendelijk zijn; hij moet een goede leraar zijn en een verdraagzaam mens.[1] De vrede niet zijn kan waar God niet woont.[2] Mocht het waar zijn dat uw liefde tot op heden nog van kracht is (…) en ons toeroept vrede nu.[3] Breek de macht van het kwaad (…) op aarde (…) waar troost en vergeving is.[4]

——-

[1] Introïtustekst: 2 Timotheüs 2: 22, 24  (brief van Paulus).

[2] ‘De Klacht van de vrede’ van Desiderius Eramus (Uitg. Ad Donker, Rotterdam, 2002 (1517), p. 34.

[3] Lied: ‘Lied tegen de laatste oorlog’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied: ‘Onze Vader verborgen’ (t. H. Oosterhuis, m. T. Löwenthal).

Floriografie:

Alle honderd bloemen komen uit de pluktuin van Bij Mei in Zoeterwoude. De grootste bloem in deze Pluktuin is de Zonnebloem. Deze bloem staat symbool voor de gelovige, die zich steeds weer naar God keert, zoals de zonnebloem zich op de zon richt. Vandaar de naam: Zonne-bloem of Helianthus, want het Griekse woord hélios is zon en anthus is bloem. Rondom de zonnebloem staan felroze, knalrode, dieporanje en zachtgele Zinnia’s en dat is niet voor niets, want deze bloem symboliseert het afscheid nemen van iemand die belangrijk voor ons is. De Zinnia staat ook voor genegenheid en is zo een perfecte bloem om te geven aan de mensen van wie we houden! De Zinnia geeft men ‘vanuit het hart’. De pauwenveer verwijst naar de vogels van de schepping en de Amaranthus of Kattenstaart in lichtgroen, oranjebruin, bordeauxrood en beige naar deze viervoeters met hun prachtige staarten, die ook op onze wereld mogen rondlopen. Klimop staat voor trouw en het coniferengroen voor eeuwig leven, omdat het van een boom komt, die zomer en winter groen blijft.

Uit de liturgie:

Honderd bloemen mogen bloeien, grond en lucht genoeg.[1]

Waar Gij uw voet zet, bloeit het.[2]

Wat in stilte bloeit, in de luwte van tuinen heeft Hij bestemd voor de tafel der armen. Aardekracht, zonkracht is Hij licht in mensen. Dat wij elkaar verblijden en doen leven.[3]

De liefde leeft in je nu Ik dans met jou, de dans van de schepping, de dans van trouw.[4]

Ooit was er nog geen leven. Toen maakte God de planten en de dieren, en ze bleven.[5]

 ——

[1] Lied: ‘’Honderd bloemen’ (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[2] Lied: ‘Stilte nu – Psalm 65 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Tafelgebed: ‘De tafel der armen’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied: ‘Ik danste die morgen’ (t. B. Sleumer, m. Lord of the dance).

[5] Bette Westera. Naar Psalm 104.

Floriografie:

De gele balletjes op de lange steeltjes steken overal boven uit! Zo fier als de Trommelstokjes of de Craspedia’s[1]: zo zouden wij willen zijn. Ze staan symbool voor een goede gezondheid, fysiek en mentaal. Ook de bordeauxrode kattenstaarten of Amaranthus cruentus[2] staan netjes rechtop. Ze staan voor liefde en schoonheid, eeuwig leven en de hoop op vrede. De lichtgroene kattenstaarten[3] of Amaranthus caudatus – cauda is staart in het Latijn– hangen over de rand van de vaas: de betekenis is hopeloosheid. De contrastkleuren rood en groen staan in de kleurencirkel recht tegenover elkaar. Zo voelen wij ons als een dilemma ons noopt een keuze te maken. Of als we toch minder rechtvaardig blijken dan we gehoopt hadden. We zijn als de zonnebloem, nog in de knop. Of aan het ontluiken. In volle bloei of al wat ouder en wijzer, toleranter en meer verdraagzaam. De zonnebloem is het symbool voor de gelovige, die zich altijd weer op God richt, zoals de zonnebloem zich draait naar de zon. De fuchsia Zinnia’s symboliseren sterke emoties. Maar omdat ze op stevige stelen staan, helpen ze ons om alle moeilijke momenten in het leven te kunnen verdragen. De lichtgele schermbloemen van de Venkel of Foeniculum vulgare lijken wel wat op een omgeklapte paraplu door een hevige windvlaag en dragen als symbolische betekenis: ‘Kom hier (‘onder moeders paraplu’[4]) en laat je troosten!’ bij onze ‘levenslange geboortepijn.’

——

[1] Geplukt in de bloementuin van Bij Mei in Zoeterwoude.

[2] Geplukt in de Eco-tuin in Leiden.

[3] Geplukt bij Bij Mei.

[4] De symbolische betekenis van een paraplu is veiligheid en bescherming. Denk ook aan het kinderliedje Onder moeders paraplu.

Uit de liturgie:

“Goede mensen willen we zijn, rechtvaardige mensen.”[1]

Een mens te zijn op aarde, is (…) levenslang geboortepijn.[2]

Dat wij (…) niet uit elkaars genade vallen en doelloos en onvindbaar zijn.[3]

—–

[1] Jessica Durlacher, De Stem (2021).

[2] Lied: Een mens te zijn op aarde (t. H.Oosterhuis / m.T. de Marez Oyens).

[3] Lied: Lied aan het licht (t. H.Oosterhuis / m. A.Oomen).

Floriografie:

In een zilveren badkuip vol met water staan meer dan zeven zonnebloemen op rij. Hun stelen hebben alle kleuren van de regenboog: rood, oranje, geel, groen, blauw, indigo en violet. De zonnebloem is het symbool van de gelovige, die zich altijd weer op God richt zoals de zonnebloem zich draait naar de zon. Klimop maakt zich vast door hechtwortels en is daarom het symbool van trouw en verbinding. De kleur groen staat voor hoop. Conifeer staat voor eeuwig leven, omdat deze boom zomer en winter groen blijft. De ‘sigaar’ van de Lisdodde geeft het hoogste punt van de regenboog aan. Aan de waterkant groeit de lisdodde, die vervuiling uit het water opneemt en daarom belangrijk is voor het eco-systeem.[1] Daarnaast is de Lisdodde ook een Bijbelse plant.[2]

——-

[1] https://www.heemsteder.nl/ken-uw-waterkant-de-lisdodde-een-plant-die-vervuiling-uit-het-water-opneemt/.

[2] Zie Jesaja 19:6 waar men spreekt van ‘riet’. Zie verder bij: http://www.bijbelaantekeningen.nl/blog/2008/04/03/lisdodde.

Toelichting:

Na de zondvloed verscheen de regenboog aan de hemel als teken van trouw van het eeuwigdurend verbond tussen God en de mensen. Uiteindelijk komt het goed. De regenboog is het symbool van hoop (dat God het nooit meer zo zou laten regenen). Alleen als men met de rug naar de zon staat, is de regenboog zichtbaar. De regenboog verschijnt als de zon door de regendruppels schijnt.

(Trefwoorden) uit de liturgie: zondvloed, klimaatverandering, vertrouwen.

Floriografie:

Joodse priesters probeerden een deel van het joodse volk dat zo’n 600 jaar voor Christus in Babylonische ballingschap leefde moed te geven door het schrijven van een scheppingsverhaal.[1]

De gele pluimen zijn van de Guldenroede of Solidago: deze bloem geeft moed. Rode pepertjes zijn de vruchten van de Peperplant en geven een pittig accent tussen de bloemen, die op het land rondom het water groeien. Rood is de kleur van bloed en staat onder andere voor kracht, vastberadenheid, energie en passie. Tamme kastanjes, de vruchten van de tamme kastanjeboom liggen verspreid tussen de bloemen. In de zeven wereldzeeën of de zeven glazen flesjes met helder water in het hart blijken ook dappere bloemen te groeien zoals de Solidago en de roze Scharnierbloem, die zich flexibel aanpast aan de omstandigheden. Net zoals de ballingen dat deden.

——–

[1] Bron: uit de overweging van gastvoorganger Annie de Jong, in opleiding voor HBO-theoloog en geparafraseerd door Monique van der Gaag.

Uit de liturgie:

Leg tuinen aan.[1]

En God zeide: “Dat de aarde jong groen voortbrenge, zaadgevend gewas, vruchtbomen, die naar hun aard vruchten dragen…” (…)

En God zag dat het goed was.[2]

En God noemde het droge aarde, en de samengevloeide wateren noemde Hij zeeën. En God zag, dat het goed was.[3]

———

[1] Jeremia 29: 5 (NBV21). Toelichting op deze bron: De NBV21 is de nieuwe Bijbelvertaling voor de 21^e eeuw. Deze vervangt de Nieuwe Bijbelvertaling uit 2004.

[2] Genesis 1: 11 (NBG 51). Toelichting op deze bron: NBG 1951 staat voor de Nederlandse Bijbelvertaling uit 1951 gemaakt in opdracht van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG). De vertaling, die de naam draagt van haar opdrachtgever gold als vervanging van de Statenvertaling uit 1637. De NBG 1951 was bekend als de Nieuwe Vertaling van de Bijbel tot in 2004 (weer) een nieuwere vertaling kwam: de Nieuwe Bijbelvertaling.

[3] Genesis 1: 10 (NBG 51).

Floriografie:

De priesterlijke zegenbede bestaat niet alleen uit woorden, die klinken als een gebed, maar ook uit het gebaar dat de predikant maakt: het opheffen van de armen – niet boven schouderhoogte – en het soms spreiden van de vingers. Wie alleen zou kijken zonder te luisteren, voelt zich toch gezegend. Zoveel kracht gaat er uit van dit gebaar.

Wit is de kleur van de vrede. Hoe zouden we de vrede kunnen bewaren? Of beschermen? Misschien wel in een doos met op de zijkant een grote sticker met ‘breekbaar’ erop. En dan af en toe kijken of de vrede er nog tevreden in ligt. Jonge, donkergroene olijftakken als teken van vrede steken uit de doos. Witte Agapanthus is de bloem van de liefde. En witte Zonnehoed werkt weerstandsverhogend.

De bloemschikking naast de doos toont aan dat vrede vele kleuren heeft: zo is er de liefdevolle vrede via de witte Agapanthuis, jonge olijftakjes als teken van vrede en de puntige roze scharnierbloem, die een bloemstengel heeft, die men kan buigen of draaien zonder dat hij breekt: de stengel blijft in die stand staan. Guldenroede geeft moed, ook zo’n handige eigenschap bij het bewaren van de vrede. De paarswitte Dahlia in het hart van de schikking staat voor kracht. Alle bloemen komen uit een Pluktuin.

Uit de liturgie:

De Heer zei tegen Mozes: (…) “De Heer zal jullie gelukkig maken en jullie beschermen. De Heer zal bij jullie zijn en voor jullie zorgen. De Heer zal aan jullie denken en jullie vrede geven.”[1]

——–

[1] Numeri 6: 22, 24-26.

Floriografie:

In het gouden struikgewas zijn de horens van een (Bloemen)Schaap zichtbaar. Alleen wilde schapen hebben horens. Of is het misschien toch een ram? Goud staat voor puurheid. Bovenop de rug van het BloemenSchaap prijkt een roze Hortensia. De vele bloemetjes drukken dankbaarheid uit. Het lijf van het schaap bestaat uit Zonnebloemen en Klimop. De Zonnebloem staat voor de gelovige, die de ogen altijd op God gericht houdt. De zonnebloem draait mee met de zon als die in het oosten opkomt en in het westen weer ondergaat. Klimopblad staat voor trouw.

Uit de liturgie:

God zei tegen Abraham: “Ga naar het land Moria om op een berg, die ik je zal wijzen je zoon te offeren, je enige zoon, de jongen van wie je zoveel houdt, Isaak!”[1] (…)

Maar toen Isaak vroeg waar het offerlam was, antwoordde Abraham: “God zal zelf zorgen voor een lam, mijn zoon!”[2] (…)

Toen Abraham om zich heen keek, zag hij een ram, die met zijn horens vastzat in de struiken.[3]

——-

[1] Genesis 22: 1-2, Groot Nieuws Bijbel (Haarlem 2001).

[2] Genesis 22: 8, Groot Nieuws Bijbel (Haarlem 2001).

[3] Genesis 22: 13, Groot Nieuws Bijbel (Haarlem 2001).

Floriografie:

Twee zwarte spitse bergen met een bekleding van oude binnenband als vorm van creatief hergebruik vormen het zwarte dal, waarin in enkele dunne, witte takken dood hout liggen.

Het tafereel ziet er onheilspellend uit: was het een hand? Een voet misschien?

Gelukkig gloort om de hoek al hoop: daarom is de ándere helft van de berg bekleed met klimop als teken van trouw. En groen is de kleur van de hoop.

Op een glazen presenteerblaadje op voet is de schoonheid van de natuur te zien: de blije bloemen uit Gods schepping, zoals de hemelsblauwe en witte Agapanthus, de bloem van liefde. Rode Zonnehoed geeft als geneeskrachtig kruid warmte en troost. Jonge, groene druiven rusten op de rand van de schaal. Vrucht van de wijnstok. Tussen de bloemen steken takjes van de olijfboom als teken van vrede.

Uit de liturgie:

Al ging ik ook in een dal van de schaduw des doods, ik zou geen gevaar vrezen, want Gij zijt met mij.[1] (Het) dal met de dorre beenderen.[2] Jezus zegt: ‘Ik ben de opstanding en het leven.’[3]

——–

[1] Psalm 23: 4 (NBV). Betekenis: Gods geest schept nieuw leven in een hopeloze situatie; hoop op een nieuw leven.

[2] Ezechiël 37.

[3] Johannes 11: 25-26.

Floriografie: 

Op de top van de berg groeit zowel vrouwelijk als mannelijk klimopblad of Hedera als teken van trouw. Op de rotsen groeien geen bomen meer. Gelukkig bloeien aan de voet van de berg vele bloemen, zoals de drie zonnebloemen, die het symbool zijn van de gelovige die zich altijd op God richt. Zonnebloemen draaien hun bloemhoofd met de zon mee. De hemelsblauwe Agapanthus is de bloem van liefde. Links van het midden bloeit de witte Cosmea met roze randjes, daarnaast de witte en rechts van het midden de dieproze variant. De Cosmea is een bloem, die staat voor vrede en rust. Zou dat ‘op adem komen’ kunnen zijn? Roze Astilbe of Spirea betekent: “Ik wacht op je.” Men is dus toch niet helemaal alleen bovenop de berg… De  kleine felroze Zinnia (tussen de witte Cosmea en de Zonnebloem) is zowel een bloem als een Latijns-Amerikaanse meisjesnaam die ‘Mexicaanse zonnebloem’ betekent. De bloem kan goed tegen een heet en droog klimaat en komt van oorsprong uit Mexico. De Duitse botanicus Johann Gottfried Zinn (1727-1759) gaf zijn naam aan de Zinnia.

Uit de liturgie:

Zes dagen later nam Jezus Petrus, Jakobus en Johannes met zich mee een hoge berg op, waar ze helemaal alleen waren.[1] Elia stond op, en toen hij had gegeten en gedronken liep hij, gesterkt door dit voedsel, veertig dagen en veertig nachten door de woestijn, tot hij bij de Horeb kwam, de berg van God.[2]

Boomgrens voorbij. Op adem komen in de dunne lucht.[3] Zend mij uw licht en uw trouw.[4]

——

[1] Mc. 9, 2-13 (NBV).

[2] 1 Kon. 19, 9 (NBV).

[3] Lied: Uit staat en stand (t. H. Oosterhuis / m. A. Oomen).

[4] Lied: Psalm 25 (t. ‘Vijftig psalmen’ / m. B. Huijbers).

Floriografie: 

In de zeilen van de zeilboot zijn de vijf lijnen van een notenbalk zichtbaar waarop en waartussen de bloemen als muzieknoten verschijnen. Als vlag op de mast de kleine witte bloemetjes van de Vlinderbloem, die in de beschrijving op een schip lijkt: het is een bloem met een symmetrische bloemkroon die uit vijf ongelijke blaadjes bestaat, waarvan de twee onderste (de kiel) bootvormig zijn vergroeid, de twee zijdelings (de zwaarden) dezelfde vorm hebben en het naar boven gekeerde (de vlag) meestal het grootst is. In het rode en paarse net zijn veel grote Walnoten opgevist uit het diepe water op de blauwe schaal, waarop een (zeil)boot van klimop drijft. Klimop is het teken van trouw, van ‘niet in de steek laten’. En een halve walnoot is al bijna een bootje. Rode rozen staan symbool voor de liefde van Jezus. Een klaproos biedt troost. Een margriet betekent liefde en bescherming. Witte en roze Astilbe of Spirea: “Ik wacht op je.” De paarse Liatris spicata of lampenpoetser naar de vorm van de bloem staat voor standvastigheid.

Uit de liturgie:

“De Bijbel is voor mij als een partituur. Er zijn veel noten en toch is er ook volop ruimte voor improvisatie. (…) Het liefst omschrijf ik wat ik doe als Bijbel-Jazz.”[1] Toen Hij was opgehouden met spreken, zei Hij tegen Simon: “Vaar naar diep water en gooi jullie netten uit om vis te vangen.” [2] En toen ze dat gedaan hadden, zwom er zo’n enorme school vissen in de netten dat die dreigden te scheuren.[3] Jezus zei tegen Simon: “Wees niet bang, voortaan zul je mensen vangen.”[4]

——-

[1] Peter Pitzele.

[2] Lucas 5: 5.

[3] Lucas 5:7.

[4] Lucas 5: 11.

Floriografie: 

In de gelijkenis van de Verloren Zoon geeft de Vader zijn zoon een teken van liefde.

Daarom staan in het hart van de schikking drie blauwe Agapanthussen: de bloem van Liefde bij uitstek, want agape is liefde en anthus is bloem. Eromheen staan ‘bloemen van God’ of goddelijke bloemen uit de anjerfamilie: Prikneuzen uit de Pluktuin in wit en fuchsia tussen drie roze wolken van mini-anjers. Hun dure bloemennaam luidt Dianthus: dia is god en anthus is bloem. Enkele eigenwijze grassprieten dansen in de wind…

Uit de liturgie:

Eeuwige God, geef ons vandaag een teken van liefde.[1]

Mensen (…) zijn als gras, zij bloeien als bloemen in het open veld. Dan waait de wind en zijn zij verdwenen. Maar duren zal de liefde van God.[2]

Zijn vader zei tegen hem: “Mijn jongen, (…) maar we konden toch niet anders dan feestvieren en blij zijn, want je broer was dood en is weer tot leven gekomen. Hij was verloren en is teruggevonden.”[3]

——-

[1] Lied: ‘Hoe is uw Naam’ Psalm 103 (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[2] Lied: ‘Psalm 103’ (m. B. Huijbers).

[3] Lucas 15: 31-32 (NBV) Gelijkenis van de verloren zoon.

Floriografie: 

In de vaas twee boeketjes met witte rozen: één van drie[1] en één van vier witte rozen, dat verwijst naar de vier windstreken.[2] De kleur wit is het teken van vrede. De roos is het symbool van liefde, door de schoonheid en de geur van deze bloem. Om de stelen zit groen weefwerk met wel duizend draden. De twee vazen vormen één geheel. Het kaarsrechte Steelgrass symboliseert het ‘recht doen en het staande blijven’ van mensen in de wereld. Om de hals van deze vaas hangt een plantaardig weefwerkje van Berengras om de verbondenheid uit te drukken.

——

[1] Het getal drie verwijst naar de heilige Drie-Eenheid. Twee boeketjes bij elkaar zijn zeven rozen, die verwijzen naar de zeven scheppingsdagen.

[2] Ook het getal vier heeft een symbolische betekenis.

Uit de liturgie:

De mensen hebben geen idee hoe belangrijk samenwerken is. Om vol te houden is empathie nodig, besef van verbondenheid.

Zoals paddenstoelen en bomen ondergronds met elkaar verbonden zijn, (…) zo zijn mensen met elkaar verweven door duizend draden.[1]

Doe ons open gaan voor het visioen van vrede.[2] Adem, jij die Liefde bent.[3]

Want de HEER, uw God, is een liefdevolle God. Hij zal u niet verlaten.[4]Voor hen die kracht uitstralen, liefde geven, recht doen, dat zij staande blijven in ons midden: [5] van zuiden tot noorden, van westen tot oosten.[6]

——

[1] Door Brouns-Wewerinke, Speling (2018).

[2] Tafelgebed: ‘Groter dan ons hart’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3]  Lied: ‘Adem jij die liefde bent’ (t. A. Snitker, m. B. Huijbers).

[4] Deuteronomium 4:31.

[5] Tafelgebed: ‘Groter dan ons hart’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[6] Lied: ‘Lied van Mozes’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

Floriografie: 

Wit is de kleur van de vrede en de roos een bloem van de liefde. En een witte roos? Deze bloem staat voor vertrouwen. De betekenis is pure liefde, maar ook licht, stilte en kalmte.

Een rode roos symboliseert liefde, passie en moed. Ook de Agapanthus in wit en blauw zijn synoniem voor de bloem der liefde. Blauw verwijst naar oneindigheid: waar het blauw van de zee overgaat in het blauw van de hemel. Blauw zou ook de kleur van vrede zijn, van harmonie en verstilling.

De witte Lisianthus (met een paars randje) en de witte Klokjesbloem of Campanula in het Latijn staan beide voor dankbaarheid. En de Klokjesbloem ook nog om de roep om vreugde. De kleur lila (van het Limonium en de Herfst-asters) verwijst naar naastenliefde. Herfst-asters in wit en lila verwijzen ook naar vrede en vreugde.

Klimop op de rand van de schaal staat voor trouw. De kleur groen voor hoop (op vrede, naastenliefde, trouw, vreugde, liefde, harmonie?)

Uit de liturgie:

Wees trouw, verloochen niet je naaste, die een mens is zoals jij.[1]

 Trouw van trouw, (hoe heeft het ons bevrijd.)[2]

 In rozen (staat gij opgericht).[3]

 Adem, jij die Liefde bent.[4]

 Vrede de weg voor mijn voeten.[5]

——-

[1] Lied: ‘Wie mag te gast zijn’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[2] Lied: ‘Wat vrolijk over u geschreven staat’ Lukas 19, 10 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Lied: ‘Aan de schoonheid’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied: ‘Adem jij die liefde bent’ (t. A. Snitker, m. B. Huijbers).

[5] Lied: ‘Komen ooit voeten’ (t. H. Oosterhuis, m. Stralsünd 1614, bew. B. Huijbers).

Floriografie: 

Rood is de liturgische kleur van Pinksteren. Twee boeketten met donkerrode Pioenen, die in het Duits ‘Pfingstrose’ of Pinksterrozen heten, dansen samen in de vaas. Rode rozen als teken van liefde staan in het hart. Rood met blauw geeft paars. Het donkerpaarse Duifkruid verwijst naar de Duif of de Heilige Geest. Een duif staat voor hemelse inspiratie en vrede. De blauwe Korenbloem is net zo blauw als de hemel op een stralende dag. De betekenis is leven. De paarsblauwe Lupine staat voor spirituele ontwikkeling. Het lijken wel blauwe vlammetjes, die verwijzen naar de vuurtongen boven de hoofden van de apostelen. Het was de Heilige Geest in die gedaante.

Uit de liturgie:

De liefde leeft in je nu Ik dans met jou, de dans van de schepping.[1] Vuurtongen stonden boven onze hoofden. (…) Heilige Stormwind, laat niet af, doorvuur ons. Spreek moed, volharding, wijsheid, vrede in.[2] Veni Sancti Spiritus![3]

Zet het blauw

van de zee

tegen het

blauw van de

hemel veeg

er het wit

van een zeil

in en de

wind steekt op.[4]

——-

[1] Lied: ‘Ik danste die morgen’ (t. B. Sleumer, m. Lord of the Dance).

[2] Lied: ‘Naam uit het vuur’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Pinksterhymne ‘Veni Sancti Spiritus’ (Taizė, m. J. Berthier).

[4] Willem Hussem.

Liturgische schikking van 28 mei 2022, foto en floriografie:

https://www.symbolischschikken.nl/lelies-werken-niet/

Floriografie: 

In de Christelijke traditie is wit de liturgische kleur vanaf Pasen tot Pinksteren. De kleur van licht, feest en zuiverheid. Zeven witte Afrikaanse lelies of Agapanthussen symboliseren de zeven dagen van de week.

Zes dagen mag je werken en de zevende dag is voor God.[1] De zeven Afrikaanse lelies werken echter op geen enkele dag en weven evenmin, maar herinneren ons er in al hun glorie aan dat onze Schepper ons uitnodigt om ons geen zorgen te maken.

Agapanthus betekent liefdesbloem: ‘agape’ is liefde en ‘anthus’ is bloem. Met het brede blad van de Lisdodde of Typha latifolia L. valt goed te weven. Lisdodde groeit graag aan de slootkant. Typha kan verwijzen naar het Griekse woord tiphos dat moeras of plas betekent. Latifolia wil zeggen: bredere bladeren.

De Bloem

De Bloem

had nooit een ik-moet-nog-doen-lijst,

niet één dag van haar leven.

Ze richtte gewoon haar hele zelf

Naar het licht en

de rest ging vanzelf.

Chelan Harkin Poetry

—–

[1] Vrij naar Exodus 20: 9-10 (Groot Nieuws Bijbel), Haarlem 2001.

Uit de liturgie:

“Kijk eens naar de lelies van het veld, kijk hoe ze groeien. Ze werken niet en ze weven niet.”[1]

——

[1] Lucas 12: 27-28.

Liturgical arrangement, May 28^th, 2022, photo and floriography: Monique van der Gaag

Floriography:

In the Christian tradition, white is the liturgical color from Easter through Pentecost. The color of light, celebration and purity. Seven white Agapanthuses (African lilies) symbolize the seven days of the week. Six days you may work, but the seventh day is the day of the Lord. The lilies labour nor weave but remind us in all their glory, that our Creator invites us not to worry.

Agapanthus means love flower: ‘agape’ is love and ‘anthus’ is flower. The broad leaves of the Cattail or Typha latifolia L. are good for weaving. Cattail likes to grow on the side of a ditch. Typha may refer to the Greek word tiphos which means swamp or puddle. Latifolia means: wider leaves.

From the liturgy: “Consider the lilies, how they grow. They do not labour or weave.”^[1]

The Flower

The Flower

never had a to-do-list,

not one day of her life.

She just pointed her whole self

toward light.

The rest took care of itself.

Chelan Harkin Poetry

—–

[1] Bible (New International Version), Luke 12, 27

Floriografie: 

In een glazen vaas met twee openingen, die het begin en het einde symboliseren, is een tuin met doorschijnend water zichtbaar. In de twee parallel gebonden boeketjes louter witte bloemen, want wit is de liturgische kleur van nu én van de vrede. De witte roos staat voor liefde en de korenaren verwijzen naar het aren lezen. Van Christus wordt gezegd: ‘Ick ben de Alpha ende de Omega, het begin ende het eynde.’ De Alpha is de eerste letter van het Griekse alfabet en de Omega de laatste.

Uit de liturgie:

‘Ik sta hier te balanceren tussen het einde en het begin.’[1] Heugenis aan het woord in den beginne.[2] Zijn handen spelen in, op ieder nieuw begin. Wensdromen worden waar, wij spreken met elkaar een taal van hoop en vrede.[3] Te zien, een tuin, doorschijnend water.[4] Ruth ging dus naar het land om aren te lezen.[5]

——

[1] Vertaald naar Mohja Kahf, uit haar gedicht The First Thing.

[2] Lied: ‘Lied om vrijheid’ (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[3] Openingslied: ‘Geen taal die Hem vertaalt’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied: ‘Lied om vrijheid’ (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[5] Ruth 2:3.

Floriografie: 

Het witte[1] kopje op het witte dienblad is in de drukte omgevallen. Het andere kopje bevat gelukkig nog wel de stralend witte bloemetjes van de wilde aardbei met hun gouden hartje. Deze bloemetjes verwijzen naar die ándere Maria[2], naar wie deze Maria mogelijk vernoemd is. Ook de witte theepot is vol van deze witte bloemetjes, zoals Maria vol is van de woorden van de Heer…

——

[1] De liturgische kleur vanaf Pasen tot Pinksteren is wit.

[2] De maagd Maria, moeder van God, moeder van Jezus.

Uit de liturgie:

Haar zuster, Maria, ging aan de voeten van de Heer zitten en luisterde naar zijn woorden. Maar Marta werd helemaal in beslag genomen door de zorg voor haar gasten. Ze ging naar Jezus toe en zei: “Heer, kan het u niet schelen dat mijn zuster mij al het werk alleen laat doen? Zeg tegen haar dat ze mij moet helpen.” De Heer zei tegen haar: “Marta, Marta, (…) Er is maar één ding noodzakelijk. Maria heeft het beste deel gekozen.”[1]

——-

[1] Lucas 10: 39-42 (NBV).

Floriografie: 

Groene katjes geven de contouren van deze halve witte maanschikking aan. Witte Delphinium heeft vele betekenissen, waaronder waarheid en liefde. Ook de witte rozen in het hart en de springerige groene takjes van de bosbes verwijzen naar de liefde, want in de Romeinse mythologie was deze blauwe bes[1] gewijd aan Venus, godin van de liefde. De Bonte Japanse Broodboom of Aucuba Japonica ‘Variegata’ heeft groen blad met gele spikkeltjes, die wel aan de sterren in de nacht doen denken. De Latijnse naam ‘aucuba’ komt van het Japanse ‘aoki ba’ wat ‘groen blad’ betekent. De halve witte maanschikking rust op een zilveren voet (niet zichtbaar op de foto), waarin onze ziel weerspiegeld wordt.

——-

[1] https://www.kloosterkruiden.nl/

Uit de liturgie:

De waarheid is als kijken naar de witte maan in water.  Als het water troebel is, kun je haar niet duidelijk zien.[1] Maak mijn geest een onbeschreven blad, maak mijn ziel een spiegel van licht. (…) Niets begrijpend ben ik liefde. (…) Dat ik mag aanvaarden wat is, mag vertrouwen wat komt, mag loslaten wat was.[2] Waar Gij uw voet zet, bloeit het.[3]               

——-

[1] Fragment uit de soetra van de terugkeer naar de oernatuur: H.1:6-8.

[2] Lied: ‘Maak mijn hart een oase van stilte (t. H. Stufkens, m. F. de Vries).

[3] Lied: ‘Stilte nu’ Psalm 65 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

Floriografie: 

In de christelijke traditie staat de kleur wit voor o.a. reinheid, licht en feest. Groen is de kleur van de hoop, groei en toekomst.

In de Hindoeïstische traditie staat wit voor transparantie en rust. En groen juist voor feest, voorspoed, geluk en mildheid.

Een bloemenkrans komt in beide tradities voor. Uit een zee van groen met olijftakken voor vrede lichten witte ‘gelukbrengende‘ chrysanten op.

Witte Zuidenwindlelie of in het Italiaans ‘jacinthe del Pater nostro’ (Hyacint van Onze Vader) symboliseert  zuiverheid.

Gypskruid staat voor onschuld, puurheid en eeuwigdurende liefde. Witte Lisianthus is dankbaarheid.

Witte Alstroemeria is de vriendschapsbloem bij uitstek, waarbij de zes bloemblaadjes wijzen op: medeleven, geduld, begrip, humor, daadkracht en respect.

De orchidee verwijst naar het land van herkomst Indonesië en staat voor o.a. eeuwige liefde en schoonheid.  

Uit de liturgie:

Maak ons uw aarde, uw nieuwe hemel: vrede op aarde.[1]

Hij is een God van liefde en genade. Zoals een vader liefdevol zijn armen slaat om zijn kind, omringt hij ons met erbarmen, God onze Vader.[2]

 Hij geeft hoop (…) uit een zee van groen.[3] En moed en waakzaamheid.[4]

——-

[1] Lied: ‘Overal zijt Gij onzichtbaar gegeven’ Jesaja 65, 17 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[2] Lied: ‘Zegen, mijn ziel, de grote naam des Heren’ Ps. 103 (t. J.W. Schulte-Nordholt, m. Straatsburg 1539/ Geneve1542/Lyon 1547).

[3] Lied: ‘Voor kleine mensen is hij bereikbaar’ Ps. 72 (t. H. Oosterhuis, m. T. Löwenthal).

[4] ‘Lied om mee te gaan’ (t. G. Luijpers, m. H. Bulder).

Floriografie: 

Wit is de liturgische kleur tussen Pasen en Pinksteren. Groen is een neutrale kleur. Witte Alstroemeria is de bloem, die alle aspecten in zich draagt van langdurige vriendschap: medeleven, geduld, begrip, humor, daadkracht en respect.

Ook de witte roos duidt op respect en verder op vertrouwen, eerbied en genegenheid. Witte Lisianthus staat voor dankbaarheid.

De sleutel verwijst naar het Paasoctaaf, dat acht dagen na Pasen op Beloken Pasen gesloten wordt. ‘Beloken‘ is het voltooid deelwoord van het werkwoord ‘beluiken‘, dat (af)sluiten betekent.

Uit de liturgie:      

Naar U gaat mijn verlangen Heer.

Steeds weer zoeken mijn ogen naar u.[1]

Dit ene weten wij en aan dit één houden wij ons vast in de duistere uren.

Er is een woord dat eeuwiglijk zal duren en wie ’t verstaat, die is niet meer alleen.[2]

——-

[1] Lied: ‘Naar U gaat mijn verlangen Heer’- Ps 25 (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[2] Lied: ‘Dit ene weten wij’ (t. H. Roland Holst, m. M. Harinck).

Lokhorstkerk, 21 april 2022

Floriografie of Betekenis van enkele bloemen:

Oranje rozen als teken van vriendschap in deze vredeskrans met olijftakken. Blauwe Druifjes en Narcissen in blauw en geel spreken voor zich.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Вінок миру для України – Лохорстська церква 21 квітня 2022 року

Значення деяких квітів у цьому «вінку миру» з оливковими гілками:

Помаранчеві троянди – символ дружби.

Виноградні гіацинти та нарциси синьо-жовтого кольору говорять самі за себе.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Peace wreath for Ukraine – Lokhorst Church April 21, 2022

Connotation of some of the flowers in this ‘peace wreath’ with olive branches:

Orange roses as a sign of friendship.

Grape hyacinths and daffodils in blue and yellow speak for themselves.

Uit de liturgie:

Dona nobis pacem.[1]

——

[1] Lied: Dona nobis pacem.

Floriografie:

In dit ‘Halleluja-boeket’ steken zowel Paas- als kersenbloesemtakken als armen omhoog alsof ze juichen omdat de schepping die morgen begon.

Crysanten staan voor geluk en een lang leven.

Witte herfstasters zijn het symbool van vreugde en (opnieuw) verliefd worden op het leven, ook een soort ‘nieuw begin’…

Uit de liturgie:

Vroeg in de morgen, donker was het nog, zijn wij gegaan, een keer, nog in ons hart de dichtheid van de nacht. De weerklank van wat woorden in ons hart.[1]

Een witte ochtend, eerste dooi de lucht wit-grijs, egaal gespreid en aan de lange horizon welt nu een witte zon. Geen wind, beweging of geluid. Er botten waterdruppels uit; aan iedre tak en iedre struik zijn knoppen licht.[2]

Ik danste die morgen, toen de schepping begon. En alles wat ademt, dat danste mee. Ik kwam hier op aarde om een gloednieuw begin.[3]

——-

[1] Lied: ‘Vroeg in de morgen’ Hebreeën 28, 29 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[2] M. Vasalis.

[3] Openingslied: ‘Ik danste die morgen’ (t. B. Sleumer, m. Lord of the dance).

Floriografie:

In dit ‘Halleluja-boeket’ steken de kersenbloesemtakken als armen omhoog alsof ze juichen: een nieuw begin, nieuw leven. Twee takken vormen een boog als verwijzing naar ‘leven in het nieuwe verbond’. De chrysant staat voor geluk en een lang leven.

Witte herfstasters zijn het symbool van vreugde en (opnieuw) verliefd worden op het leven, ook een soort ‘nieuw begin’. Bloemen en blad staan met hun voeten in het water en niet in de lucht.

Uit de liturgie:

God maakte het gewelf en scheidde het water onder het gewelf van het water erboven. Hij noemde het gewelf hemel. Het werd avond.[1]

 Geen duisternis heeft ooit hem overmeesterd.[2] Plotseling oplaaiend vuur van visioenen, aanschijn der aarde vernieuwend.[3]

Op de eerste dag van de week gingen ze heel vroeg in de ochtend, vlak na zonsopgang, naar het graf.[4] Toen ze het graf binnengingen, zagen ze rechts een in het wit geklede jongeman zitten. Ze schrokken vreselijk. Maar hij zei tegen hen: ‘Wees niet bang. U zoekt Jezus, de man uit Nazaret die gekruisigd is. Hij is opgewekt uit de dood, hij is niet hier.[5] Halleluja.[6] 

——

[1] Schepping Gen, 7-8 (NBV).

[2] Lied: ‘Soms breekt uw licht’ 1 Johannes 1, 5 (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[3] Lied: ’Ander, ouder’ (H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Marcus 16, 2.

[5] Marcus 16, 5-6.

[6] Lied: ‘Halleluja’, (Liedboek 338b, m. J. Berthier). Halleluja (of Hallelujah) betekent in het Hebreeuws ‘Prijst God’.Hallelujah is  een samentrekking van de twee woorden hallelu en jah. Jah is de ingekorte aanduiding van JHWH, het Hebreeuwse woord voor God.

Floriografie:

Het kruis is gemaakt van bundels twijgen en gebroken takken van rood en zwart hout in de kleuren van Goede Vrijdag. In het hart straalt een zonnebloem als teken van de gelovige die zich steeds weer op Christus richt.

De zonnebloem draait met de zon mee en als de zon ondergaat, draait zijn ‘bloemhoofd’ meteen weer terug naar het oosten, waar de zon de volgende dag opkomt.

Paarsblauwe Anemoontjes gelden als ‘de Leliën van het veld’, de Iris is de bloem van de dapperheid. Gele en (paars)blauwe bloemen als symbool van onze verbondenheid met de oorlog in Oekraïne.

Uit de liturgie:

Hij moet een kruis gaan dragen doorheen Jeruzalem.

Wie zijn in onze dagen nog bondgenoot van Hem?

Die zinloos moeten lijden op aanklacht zonder grond,

zij zijn in alle tijden het volk van zijn verbond.[1]

——-

[1] Liedtekst van Harri Beex op de melodie van het lied ‘O Hoofd vol bloed en wonden’.

Floriografie:

Drie stokken symboliseren Bileam, die zijn ezelin drie maal slaat. Drie witte veren (van vogelvrije zwanen?) zijn spirituele tekenen van hoop, liefde en bescherming. En het teken van pacifisme. De olijftakken zijn vredestakken. Paarse Lisianthus is de bloem van de dankbaarheid, de rode roos verwijst naar liefde.

Uit de liturgie:

Een zin van ragfijn draad omspoeld: ik zal er zijn… Los, vogelvrij.[1] Als dauw over rozen, een taal van vrede en hoop. Er zou een gezalfde komen op een ezeltje. Vrede de zwanenmeren, vrede voor jou en voor jou.[2]

Toen zei de ezelin tegen Bileam: ‘U hebt me al drie keer geslagen. Wat heb ik verkeerd gedaan?’ (…) De engel zei: ‘Waarom heb je je ezelin al drie keer geslagen? Ik ben gekomen om je tegen te houden. Dat je niet verder kunt, komt niet door je ezelin, maar door mij. De ezelin zag mij wel, en is drie keer voor mij opzij gegaan.’[3]

——-

[1] Lied: ‘Tussen de tijd’ (t. J. Delver, m. T. Löwenthal).

[2] Lied: ‘Er zou van Godswege, Psalm 72’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Numeri 22: 28-29 en 32—33.

Floriografie:

De ‘circle of life’, de cirkel van onze levensloop, kent diepe dalen, hoge bergen. Ons levenspad loopt niet in een rechte lijn, maar meandert. Zo komen we in de twee halve cirkels roze rozen en roze tulpen tegen als teken van tedere liefde. Tulpen staan ook voor vrolijkheid en geluk. Witte Alstroemeria is de bloem, die alle aspecten van vriendschap in zich draagt: medeleven, geduld, begrip, humor, daadkracht en respect. Paarse Lisianthus getuigt van dankbaarheid daarvoor. De kleine roze en witte bloemetjes van Waxflower staan symbool voor sterke en eeuwigdurende liefde. Olijftakken staan voor vrede. Eucalyptus geeft bescherming. En de paarszwarte bessen van de Hedera of Klimop beloven trouw.

Uit de liturgie:

Mijn engel bereidde mij voor op het komende leven.[1] Je zei: Straks daal je af naar de aarde. Je zult het niet gemakkelijk hebben en eenzaamheid, verdriet en angst moeten doorstaan. Je vertelde me ook, dat ik (…) zou moeten leren om niet alleen liefde te geven, maar ook om die te ontvangen. Want, zei je, alleen wie ontvangen kan, kan geven.[2] Dat ik zie wat is. En het licht niet haat.[3] ‘Dona nobis pacem’[4]  Spoorloos trok voorbij de twijfel. De liefde keerde, zag mij, bracht mij drank en spijze, deed mij opstaan uit de dood. Nog een leven zal ik reizen. Nooit meer zonder reisgenoot.[5]

——–

[1] Tekst van Hans Stolp uit: Mijn beschermengel en ik.  maar geparafraseerd door Monique van der Gaag.

[2] Hans Stolp: Mijn beschermengel en ik.

[3] Lied: ‘Wek mijn zachtheid weer’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied: ‘Dona nobis pacem’ (t. Taizé Psalm 103, m. J. Berthier).

[5] Lied: ‘Op mijn levenslange reizen’ 1 Kon. 19, 4-8 (t. H. Oosterhuis, m. T. Löwenthal).

Floriografie:

Door de ritsen van deze met geneeskrachtig, ontstekingsremmend Appelblad bedekte Bloemenwereldbollen voorzichtig te openen, wordt een geheim zichtbaar: de pracht van Gods Schepping is overal! Uit het diepst van de aarde komen de lichtgroene bessen van de Hypericum tevoorschijn. Deze plant wordt blij van zon en geeft deze blijheid terug aan de mensen via een geneesmiddel. Met ‘de lelies op het veld’[1] worden mogelijk Anemonen bedoeld.[2] Daarom sieren drie dieppaarse exemplaren de kleinste Bloemenwereldbol. De betekenis is helende bescherming. Eucalyptus geeft eveneens bescherming. Over de wolk van lichtpaarse bloemetjes van de Limonium is niets bekend, maar de bladeren zouden stromend bloed stelpen. Lila Clematis is de bloem van de Drie-Eenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest: drie personen en toch maar één God. En paars is de liturgische kleur in de tijd op weg naar het Paasfeest.

——-

[1] Matteüs 6, 28.

[2] Lytton J. Musselman, Henk P. Medema, Van U is ook de aarde. De zwijgende, maar machtige boodschap van planten in het heiligdom, (Vaassen 1993), 32-33.

Uit de liturgie:

Wees hier aanwezig, God in ons midden, toekomst van vrede.[1] Over heel de aarde gaat hun stem, tot aan het einde van de wereld hun taal.[2]  Hun echo reikt tot de rand van de aarde.[3] De aarde met haar wel en wee.[4]  Het ware licht is Het. Het verlicht ieder mens die komt in deze wereld.[5] Kijk eens naar de lelies, kijk hoe ze groeien in het veld.[6] .Gij hebt de bloemen op de velden met koninklijke pracht bekleed. Laat dan mijn hart U toebehoren en laat mij door de wereld gaan met open ogen, open oren om al uw tekens te verstaan.[7] De zon is de wereld dankbaar.[8] God te zijn voor ieder mens  in deze wereld.[9] Je moet God en de schepping tezamen nemen en God zien in zijn schepping en de schepping in God en ze nooit van elkaar scheiden. Dit is niet een universum van ‘God elders’, maar van ‘God overal’.[10]

——-

[1] Lied: ‘Wees hier aanwezig’ (t. H. Oosterhuis, m. T. Löwenthal).

[2] Psalm 19.

[3] Lied: ‘De hemel ontvouwt de glorie van God’ Ps 19 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied: ‘Aan U behoort o Heer der Heren’ (t. J. Wit, m. Wer nur den lieben Gott lässt walten, 1690).

[5] Lezing uit Johannes 1.

[6] Matteüs 6, 28.

[7] Lied: ‘Aan U behoort o Heer der Heren’ (t. J. Wit, m. Wer nur den lieben Gott lässt walten, 1690).

[8] Lied: ‘De boom is de aarde dankbaar’ . (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[9] Tafelgebed: ‘Open uw hart’.

[10] Fragment uit: Kick Bras, Thomas Merton – Onuitsprekelijk paradijs.

Floriografie: 

Een grote en een kleine bazuin liggen broederlijk naast elkaar. Uit hun mond geen klaroenstoot om ten strijde te trekken, maar juist olijftakken als teken van vrede, purperen Inca-lelie als teken van vriendschap, paarse Lisianthus als teken van dankbaarheid voor als het vrede mag worden. Lila bloemen van de Clematis staan voor idealisme (en voor de Drie-Eenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest). De paarse aarvormige bloemen van de Veronica of (hoge) ereprijs staan voor fierheid en trots. Hulst tenslotte staat voor bescherming, dood (winter) en wedergeboorte (lente). Plukjes coniferengroen staan voor eeuwig leven, omdat het een groenblijvende boom is. De bazuinen zijn geweven van groen bindtouw als teken van hoop.

Uit de liturgie:

De krijgsbazuin kan morgen gestoken worden. Waarop wachten wij nog?[1] Nieuwe aarde op de vloed heroverd[2], waar mensen waardig leven mogen en elk zijn naam in vrede draagt.[3] Maar hij was het, die ons lijden op zich nam.[4] De straf die hij onderging bracht ons vrede.[5] Na het lijden dat hij moest doorstaan, zag hij het licht.[6] Mensen gelouterd tot vrede, horen de naam in hun hart.[7] Hier in ons midden is Hij, hier in de schaduw der hoop.[8]

————

[1] Dietrich Bonhoeffer. Citaat uitgezocht door onze gastvoorganger Marcel Barnard in de Ekklesia Leiden op 20-3-2022.

[2] Lied ‘Naamloos schooiert liefde langs de wegen’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Lied: ‘Licht dat ons aanstoot’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Jesaja. 53, 4, NBV.

[5] Jes. 53, 5, NBV.

[6] Ibidem, 11.

[7] Lied: ‘Niet als een storm als een vloed’ Jes. 53, Ps. 1, Matth. 11, 5-6 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[8] Idem.

Floriografie: 

Talrijke jonge esdoorntakken vangen letterlijk en figuurlijk een streepje zon. Dezelfde zon valt ook op scherpe paarse scherven op de rand van de schaal, die verwoesting en pijn verbeelden. Nergens geel blad, wel ergens spruitjes, die kinderen vaak bitter vinden, niet lekker. Een verwijzing naar oorlog, die bitter smaakt. Paarse Lisianthus voor dankbaarheid als er ‘overal vrede is geschapen’.[1] Rozerode rozen als teken van liefde in het hart van de schikking. Paarse vruchten van de Kardinaalsmuts proberen wat zachtheid te brengen door hun mollige vorm. De witte Zuidenwindlelie bloeit zowel in de zon als in halfschaduw en lijkt sterk op de Ster van Bethlehem. Toch een lichtpuntje in een donkere tijd… De twee soorten Eucalyptus geven extra bescherming.

——-

[1] Slotlied: ‘Komen ooit voeten gevleugeld’ Jes. 52,7 (t. H. Oosterhuis, m. Stralsünd 1614, bew. B.Huijbers ).

Uit de liturgie:

Dona nobis pacem[1]: Geef ons vrede. Daalt over smeulende aarde de dauw van de vrede? Vrede de weg voor mijn voeten.[2] Het morgenlicht, het zwart blauw rode grijze alle dagen licht. In rozen staat gij opgericht.[3]

Een streepje zon op een esdoorntak en een vermoeden van het eeuwige Gij.[4] God is in ieder ding te schouwen en door iedere zuivere daad te bereiken.[5] Al wat je hand vindt om te doen doe dat met de kracht die je hebt.[6] Goed is dat je niet doet wat slecht is. Goed is dat je goede woorden overweegt. Heb je naaste lief, die is als jij, de vluchteling, de arme. Prent ze in het hart van je verstand, die woorden. Vruchten zul je dragen, blad dat niet vergeelt.[7]

——-

[1] Lied: ‘Dona nobis pacem’.

[2] Lied: ‘Komen ooit  voeten gevleugeld’ Jes. 52,7 (t. H. Oosterhuis, m. Stralsünd 1614, bew. B.Huijbers ).

[3] Lied: ‘Aan de schoonheid’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Citaat van Martin Buber.

[5] Uit: Frans Hartenveld, De mystiek van de ontmoeting. De betekenis van het dialogisch principe in het denken van Martin Buber, 1993.

[6] Prediker 9, 10a (Naardense vertaling).

[7] Lied: ‘Goed is dat je niet doet wat slecht is’ – Ps 1’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

Floriografie:

De meeste vakjes van deze open theedoos zijn leeg gelaten om leegte en stilte te symboliseren. Er bovenop ligt een mysterieus liturgisch boeketje, dat geen water krijgt. Toch blijven de verse bloemen mooi. Is het hele boeket soms een illusie? Hoe dan?[1] Het is een mysterie! Net zoals de geheimzinnige paarsblauwe bloemetjes, die op kleine puntmutsjes lijken. En als bloemknop nog het meest op een dolfijn, daarom draagt deze bloem de naam Delphinium.

Twee zakjes Vredes-duiventhee in hetzelfde vakje als het zakje rozenthee, want de geur van roos staat symbool voor ons als kinderen van God. De roos houdt van de lichtpaarse Allium of sierui, die ontstaan is na de zondeval, toen de duivel het paradijs verliet. De uien begonnen te groeien, waar zijn rechterpoot de aarde raakte.[2] Het snijvlak van de lange, rechte stengel van de Sierui stinkt als de hel! Maar ondanks deze duivelse zwavelgeur is de Sierui heilig.[3]

In een ander vakje ligt een open hart. Eucalyptus staat voor bescherming. Purperen Alstroemeria staat symbool voor een langdurige vriendschap (van God voor ons mensen)…

——-

[1] Jazeker! Het is géén boeket, maar het lijkt op een boeket.

[2] Zie http://www.volkoomen.nl. En waar zijn linkerpoot terecht kwam groeide voortaan knoflook en waar zijn staart de grond raakte ontstond prei.

[3] De ui geeft bescherming tegen de duivel.

Liturgie: 

Een stilte die niemand kan breken. (…). Maar als Hij er niet was en Zijn stem was er niet dan was er van stilte geen sprake. Alleen maar van zwijgen zo hard als graniet en dat kan je doodeenzaam maken. Maar de stilte, dit is een tweestemmig lied, waarin God en de mens elkaar raken.[1] En dan stilte zingen zoals de wind in struikgewas. Stilte nu. Voor U. Stilte zingen had ik u beloofd.[2] Zoek rust, mijn ziel, bij God alleen: van Hem blijf ik alles verwachten.[3] Ik zoek niet wat te groot is voor mij en te hoog gegrepen. Ik ben stil geworden, ik heb mijn ziel tot rust gebracht.[4] Om vrede.[5] En liefde zal geen woord meer zijn.[6] Open uw hart en bid met mij en vrede zij met u allen. Gewapende vrede?[7]

——

[1] Uit: God in de Stilte, Guillaume van der Graft.

[2] Lied: ‘Stilte nu’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Uit de lezing: Psalm 62 (NBV).

[4] Uit Psalm 131: 2.

[5] Lied: ‘Veel te laat’ Naar Augustinus’ Belijdenissen X, 27 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[6] Lied: ‘Nu nog met halve woorden’ (t. H. Oosterhuis, m. O heer die daar).

[7] Tafelgebed: ‘Open uw hart’.

Floriografie:

Een baksteen, stapsteen of struikelblok rust op een lege blauwe wijnfles. De schenkkan staat er bovenop. Uit de tuit komt een scheut weelderige bloemenwijn te voorschijn, waarbij de donkerroze kelkvormige Calla’tjes opvallen. Deze bloem staat voor zuiverheid en in de Romeinse tijd was het zelfs een feestbloem, omdat men met een kelk in de hand kan proosten. In het wijnglas zijn al twee Calla’s geschonken, die zwemmen in een zee van violetkleurige Limonium. Dit is een geneeskrachtige bloem, die kan helpen om bloedingen te stelpen. Drie rode rozen met Waxflower zijn beide tekenen van de sterke én oneindige liefde van God in de personen van de Vader, de Zoon en de Geest.[1]

——–

[1] Zie hiervoor de liturgische schikking over het dogma ‘Drie-eenheid met Clematis, Klaver en Viooltjes?’ te vinden elders op deze site  https://bekklesia.projectietest.nl/liturgische-schikkingen/. 

Liturgie:

Gij zijt in alles diep verscholen. In al wat leeft en zich ontvouwt.[1] En drink goede wijn; zij die God dienen is dit alles gegeven.[2]  Vader, Zoon en Geest bron, water en stroming.[3] In de nacht, waarin de Heer Jezus werd uitgeleverd (…) nam hij na de maaltijd ook de beker, en hij zei: ‘Deze beker is het nieuwe verbond dat door mijn bloed gesloten wordt. [4] Olivier Messiaen (1908-1992) benoemt de woorden ‘Dit is mijn bloed’ uit de Institution de l’Eucharistie uit het Livre du Saint Sacrement als een Grieks ritmisch patroon van kort-lang-lang, waar de akkoorden klinken als ‘blauw, violet, heel kalm.’ Hartversterking wijn voor smaak van geluk dat komt.[5] Waar wij delen (brood en) wijn, totdat hij komt, het visioen tot ritueel gelouterd.[6] Wij gieten liederen wijn uit wij luisteren met onze handen (…) terwijl de wijn zich tot bloed zingt.[7]

——-

[1] Lied: ‘Heer onze Heer’ Ps 57,2 (t. H. Oosterhuis, m. Slaat op de trommele).

[2] Joods Sabbathsgebed.

[3] Lied: ‘Ere wie ere toekomt’ (t. H. Oosterhuis, m. J. Vogel).

[4] 1 Korintiërs 11, 23-26.

[5] Avondmaal ter heiliging (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[6] Tafelgebed: ‘Wees hier aanwezig’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[7] Willem Barnard,  Eucharistie 3.

Floriografie:

Het amandelvormige witte schaaltje verwijst naar de amandelboom, het zinnebeeld van Maria. De amandelboom is het teken van goddelijke roeping tot omkeer en een nieuwe tijd.[1] Want ook de engel Gabriël zei tegen Maria: ‘Voor God is niets onmogelijk!’[2] Wit en blauw zijn de Mariakleuren: wit voor onschuld[3] en blauw voor het hemelse, het goddelijke. Witte én Blauwe Druifjes zijn het symbool van nederigheid. De blozende aardbei verwijst daar ook naar, omdat de plant zo laag op de grond groeit. Kronkelige jonge wilgentakjes omarmen de Witte en Blauwe Druifjes en staan symbool voor het nieuwe leven.  De bolletjes zijn toegedekt met zacht mos als teken van moederliefde…

——-

[1]  Numeri 17,23 genoemd in Bloemen voor Maria, Tini Brugge (2017), 11.

[2] Lucas 1, 37.

[3] En ook: puur-, zuiver-, rein-, fris-, helder-, waar-, volmaakt- en vroomheid; geboorte, licht, stilte en kalmte, natuurlijke liefde. Zie: symbolischbloemschikken.nl.

Liturgie:

De Heer heeft mij gezien en onverwacht ben ik opnieuw geboren, Hij gaf mij een levend hart en nieuwe ogen.[1] “Ik geloof in Jezus Christus (…) geboren uit de maagd Maria.”[2]  De aankondig-engel Gabriël sprak tegen de maagd Maria: ‘De Heer is met je! Je bent een gezegende onder de vrouwen! Vrees niet, Maria, je zult in je schoot ontvangen en bevallen van een zoon en als zijn naam uitroepen: Jezus.’[3] Kind uit Nazareth.[4] Er zou van godswege een koning komen. Hij zou hun ogen doen oplichten: vrede de naam van die koning, vrede voor jou en voor jou. Amen zou het, ja amen.[5]

——–

[1] Lied: ‘De Heer heeft mij gezien’ Jes. 62: 4-5,Ps. 127: 2 (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[2] Uit de apostolische geloofsbelijdenis.

[3] Lucas 1: 26. 28, 30 (Naardense Bijbel).

[4] Tafelgebed: ‘Niemand heeft U ooit gezien’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[5] Lied: ‘Er zou van godswege, Ps. 72’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

Floriografie:

De Narcisjes[1] in de schikking staan maar al te graag in het middelpunt van de belangstelling, zelfs  Tête-á-Tête. Echter praten ze het liefst over zichzelf en niet met de ander, maar een beetje langs elkaar heen. Ze zondigen tegen een goed gesprek. En daarom juist staat de ene narcis half in de schaduw en de ander in de stralende zon. De zon, die haar oogverblindend licht laat schijnen op een wirwar van emoties, die gekleurd zijn, vandaar de bonte draden, die houvast vinden op een schaal met kleine butsen en kloven. Maar juist die kleine inhammen op de rand maken de schaal mooi. De rode draad kan verwijzen naar de kleur van woede, maar ook van liefde. Wie zal het zeggen? Aan weerszijden van de Narcisjes staan twee palmbladeren. Eén gevlochten als teken van verbinding en de ander mooi bijgeknipt, goed aangepast aan de omgeving, aan de vorm van het hengsel van de mand. Palmblad staat voor de overwinning van Jezus op de dood. De mand draagt een gebreid jasje in dezelfde kleuren als de Narcis, maar groen, als kleur van hoop, overheerst. In het breiwerk geen gevallen steek of een gat: alle steken zijn met elkaar verbonden. Toch zijn niet alle steken hetzelfde. Dat is geen probleem.

————–

[1] De Narcis is een bloem, vernoemd naar Narcissus: een mooie jongeman, die in de Griekse mythologie verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld in een vijver en wegkwijnde. Aphrodite, de godin van de liefde, heeft medelijden met hem en verandert hem in een bloem: de Narcis.

Liturgie:

Ander, ouder: iemand in ons verborgen… Droefheid drukt ons neer om niet te keren woorden en doet ons gaan in tranen.[1] Zwijgende woorden mogen hier klinken. Zo roepen wij uit wirwar te voorschijn een weg. Uit schaduw van dood.[2] Zo valt op ons hoop.[3] Adem, jij die Liefde bent, spreek in mij.[4] Ik ben mij steeds van mijn zonden bewust, tegen u.[5] De zonde die in mij heerst.[6] Maar als een glimp van de zon (…) hier in ons midden is Hij, hier in de schaduw der hoop.[7] Voor hen die weerloos zijn. Gij, zie het niet langer aan (…) wij elkaar het licht ontroven.[8] En vergeef ons onze schuld en lijdt ons niet in verzoeking, maar verlos ons van het kwade.[9] Onze duisternis hoeft niet verborgen te worden (…), maar wil in stilte gehoord zijn, omdat zij ongekende aspecten van onze identiteit in zich draagt.[10]

———

[1] Vrij naar Lied: ‘Ander, ouder’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[2] Introïtuslied: ‘Aanhef’ (t. H. Oosterhuis, m. T. Löwenthal).

[3] Lied: ‘Lied bij de Berg’ Exodus 19 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied bij  Kyriegebeden: ‘Adem, jij die liefde bent’ (t. A. Snitker, m. B. Huijbers).

[5] Lezing: Psalm 51: 5-6 en 12 (NBV).

[6] Lezing: Romeinen 7: 20 (NBV).

[7] Lied: ‘Mensen van God’ Jes. 53, Ps. 1, Matt. 11: 5-6 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[8] Tafelgebed: ‘Groter dan ons hart’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[9] Lied: ‘Onze Vader’.

[10] Petra Galama, in: Speling.

Floriografie:

Een schuilhut van takken in alle kleuren van de regenboog. En zie: hutjemutje staan daar ook nog zeven kleine schuilhutjes! Blauwgroene golven uit een diepe zee van liefde omringen het hart vol liefdevolle bloemen in de regenboogkleuren. Rode, oranje en gele gerbera’s geven vrolijkheid. Rode, oranje en gele rozen staan voor de verschillende soorten liefde: échte liefde, enthousiasme en vriendschap. De anjers in het groen, roze, paars en wit zijn goddelijke bloemen. De witte hyacint staat voor liefde en geluk. De rozerode ranonkel in het kleine, trouwe hart van klimop zegt in bloementaal: “Ik vind je aantrekkelijk!” De bloem staat voor charme en verleiding. Wanneer de bloemblaadjes zich openen, komt het hart naar boven. De roze bessen van het Sint Janskruid maken droevige mensen weer blij…

Liturgie:

We bouwen een hut omdat we behoefte hebben aan plekken van solidariteit met hutbewoners uit het verleden en het heden. We bouwen onze hut niet voor de eeuwigheid. Hij hoeft alleen maar nu bescherming te bieden, morgen zien we wel weer.[1] Zomaar een dak, boven wat hoofden. Deur die naar stilte open staat.[2] En de metselaar antwoordde, zeggende: “Bouw in je verbeelding liever een hut in de wildernis.”[3] Ik zal in mijn huis niet wonen (…) Ik zal niet rusten, geen ogenblik, voordat ik heb gevonden de plaats waar recht wordt gedaan aan de verworpenen der aarde.[4]  And through it all, through it all, my eyes are on You and it is well, it is well. The waves and wind still know His name.[5] Omdat Gij het zijt, groter dan ons hart, die mij hebt gezien. Gij die liefde zijt, diep als de zee.[6] De liefde van de Heer duurt eeuwig. Hij omringt je met liefde en goedheid. Hij geneest al het leed dat je lijdt.[7]

————-

[1] Uit Mariecke van den Berg, Ondertussen in de schuilhut. Een queer theologie van het thuiskomen, inaugurele oratie Radboud Universiteit, 2021; te downloaden op www.catharinahalkesfonds.nl

[2] Lied: ‘Zomaar een dak’ 1 Kor. 12, 13 (t. H. Oosterhuis, m. Comt nu met sangh).

[3] Uit: Kahlil Gibran, De profeet (1923).

[4] Lied: ‘Psalm van David’ Psalm 132, 3-5 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[5] Lied: ‘It is well’ (Kristene Elizabeth Dimarco , Horatio Gates Spafford , Phil Paul Bliss).

[6] Tafelgebed: ‘Groter dan ons hart’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[7] Lied: ‘Bless the Lord’ (t. Psalm 103, 1-4, 10. 13. 17-18, m. J. Berthier).

Floriografie:

De symbolische betekenis van de blauwe roos is: ‘U bent uniek en buitengewoon bijzonder!’ Staat de blauwe roos voor de farizeeër of de tollenaar?[1] ‘Ieder mens gaat uiteindelijk zijn eigen weg van bevrijding.’ [2] In de spiegel is een moment het blauw van de hemel zichtbaar. En de zon(kracht) . En wijzelf, zoals we zijn… Wanneer ons levenspad op een doolhof of labyrint lijkt, blijkt toch steeds weer een nieuw perspectief om de hoek te liggen. Want er bloeien wel degelijk rozen in deze dwaaltuin: rode rozen teken van liefde. Witte rozen voor onschuld, roze rozen staan voor dankbaarheid, oranje rozen voor enthousiasme, gele rozen voor vriendschap. De contouren van het pad bestaan uit donkergroene klimop als teken van trouw: we mogen erop vertrouwen, dat God ons draagt als de weg (te) zwaar is en dat er vriendschap is tegen duizend vrezen. Soms (ver)loopt het pad niet vlekkeloos, is het pad niet effen en verschijnen er hobbels of kuilen: daarvan getuigt de bonte klimop met het prachtige gevlekte blad. Het grijsgroene Eucalyptusblad bevat een vluchtige aromatische olie, die in de geneeskunde gebruikt wordt om vrijer te kunnen ademen. De kleine witte bloementjes van de Waxflower verwijzen naar de eeuwigdurende liefde. De gele pluimpjes van de Solidago  geven moed voor onderweg. De paarse bloemetjes van de Limonium hebben een luchtige bloeiwijze en fungeren als een soort zonnetjes: ze maken alles in hun omgeving een beetje mooier…

—–

[1] Lucas 18, 9-14 (NBV 21.)

[2] Citaat van Karin van den Broeke.

Liturgie:

‘Als je jezelf in de spiegel ziet, ben je dan blij met wat je ziet?’ ‘Ik probeer niet te kijken.’[1] Gij die ons ziet zoals wij zijn, die hoopt dat wij met onverhuld gelaat uw licht weerkaatsen, die ons tot een spiegel slijpt waarin uw toekomst zichtbaar wordt. [2] Licht overdek mij, vuur mij aan. Vaderlijk licht, steevaste schouder, draag mij. Licht, kijk uit mijn ogen of ergens al de wereld daagt waar mensen waardig leven mogen.[3] Licht en adem is de geest: dat jij zonder angst zult leven. Mozes heeft de weg gewezen. Niemand weet hoe jij moet leven! Vriendschap tegen duizend vrezen. Licht en adem: heel veel leven mag je zijn.[4] Adem, jij die Liefde bent, droom in mij. Adem, jij die Liefde bent, spreek in mij. Bid in mij, leef in mij…[5] Aardekracht, zonkracht is Hij licht in mensen.[6] Theopoëzie is het zoeken naar de adem die een gemeenschappelijk leven met fatsoen en waardigheid voortbrengt. Wij ademen samen.[7]

——–

[1] Hell of a Book, Jason Mott, introïtustekst bij Gelijkenissen uit Lukas/  Farizeeër en tollenaar,  voorganger: Karin van den Broeke.

[2] Lied: ‘Gij die niemand naar de ogen ziet’ Deut. 10:17-19 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] ‘Lied aan het licht’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied: ‘Boek jij bent geleefd’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[5] ‘Adem jij die liefde bent’ (t. A. Snitker, m. B. Huijbers).

[6] Tafelgebed: ‘De tafel der armen’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[7] Cláudio Carvalhães, in ‘Het is donker, maar ik zing’.

Floriografie:

Op een betrouwbare ondergrond van glanzend klimopblad (klimop is trouw) staat tussen de Katjes op de achtergrond heel eenzaam en alleen de Koningsvaren, een echte paradijsplant. Het zaad had magische krachten: wie het bij zich droeg kon het werk doen van wel twintig mensen. Niet gek voor een eenling! Katjes blijven in de vaas wel één jaar goed, maar de Koningsvaren spant de kroon: die kan wel honderd jaar worden. Katjes symboliseren het nieuwe leven op het einde van de winter: een nieuw begin.

Twee kronkelige draden verbinden Katjes en Koningsvaren. De draad loopt van de één naar de ander én terug. Er bestaat interactie, saamhorigheid, verwevenheid. Gekleurde kopspelden verwijzen naar de veelkleurige speldenprikken[1], die de maatschappij zo nu en dan uitdeelt aan ‘de armsten van de wereld.’[2]

Rozen in allerlei kleuren symboliseren de Liefde, die vele gezichten heeft. Geel staat voor vriendschap en vrolijkheid, oranje is enthousiasme, perzik- of zalmkleurig is waardering en verlangen[3], rood ware liefde, schoonheid en perfectie, wit onschuld en/of nieuw begin, roze dankbaarheid. En soms komt het allemaal samen in de Harlekijn-roos, die bont gekleurde rozenblaadjes draagt met vegen rood, roze en wit. En welk label, welk etiket plakt men op de roos met maar liefst drie tinten oranje? Wat zegt de etiquette daarover?

——

[1] 1 Korintiërs 1: 27-28.

[2] Tafelgebed: ‘Gij die de stomgeslagen mond verstaat’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen) én zie 1 Korintiërs 1: 27-28.

[3] ‘Toon mij niet vergeefs, wat mijn ziel verlangt’ uit  ‘Woord dat ruimte schept’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

Liturgie:

Adem, jij die Liefde bent, denk in mij.  Adem, jij die Liefde bent, droom in mij, (…) zie in mij, (…) kijk in mij, (…) hoor in mij, (…) ruik in mij.  Adem, jij die Liefde bent, spreek in mij, Adem, jij die Liefde bent, zing in mij, (…) dans in mij, (…) juich in mij, (…) bid in mij, Adem, jij die Liefde bent, leef in mij! Adem, jij die Liefde bent, adem mij.[1]

De eenling is iemand, die in de gemeenschap ontbreekt en gemist wordt, want zonder diegene is het geheel niet geheel,[2] heel, volledig of compleet.

Dat ik niet uitval, (…) dat wij niet uit elkaars genade vallen en doelloos en onvindbaar zijn.[3] Woord dat ruimte schept, toekomst wijd licht land, waar een wijnstok bloeit, tegen klippen op, (…) geef dat ik volhard in uw vergezicht.[4] En ik ‘vaste grond voor mijn voeten’[5] houd.

Wat in de ogen van de wereld onbeduidend is en wordt veracht, wat niets is, heeft God uitgekozen om wat wél iets is teniet te doen.[6]  (…) In hem verstonden wij (…) de zin van ons bestaan. Gij die ons hebt gezegd wat leven is: te doen wat goed is.[7]

[1] Lied: ‘Adem, jij die Liefde bent’ (t. A. Snitker, m. B. Huijbers).

[2] Inleidende woorden van voorganger Rob van Waarde bij het thema Gelijkenissen  uit Lucas, Verloren bezit.

[3] ‘Lied aan het licht’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[4] Lied: ‘Woord dat ruimte schept’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[5] Uit Psalm 40: 3.

[6] 1 Korintiërs 1: 27-28.

[7] Tafelgebed: ‘Gij die de stomgeslagen mond verstaat’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

Floriografie:

Pinus, distel, wrakhout, Waxflower en een rode roos.

De bloemen en het wrakhout dansen in het rond op de krans volgens het ritme van de cirkelredenering van diegene, die woedend blijft herhalen: ‘En waarom krijg ík geen feest en dat stuk wrakhout wel?’

Stukken wrakhout gepolijst door ‘een zee van stemmen’[1] en meningen spoelden aan op het groen van de Pinus in de krans. Deze groenblijvende naaldboom symboliseert de eeuwigheid en verwijst naar het eindeloze geweeklaag.

De distel staat voor onafhankelijkheid: voor eigen keuzes maken. Tegelijkertijd staat de distel voor afgunst, verdriet en ellende.

Waxflower draagt veel kleine, witte bloemetjes, die lang hun pracht behouden en hun symbolische betekenis is sterke en eeuwigdurende liefde: zeg maar liefde voor altijd.

——

[1] Vrij naar: ‘Lied van de stem’ Genesis 4: 9 (t. H. Oosterhuis, m. R. Veelenturf).

Liturgie:

Wij gooien woorden in een diep ravijn (…) en de stilte stijgt waarin wij, voor hoelang, ons lot vergeten: wezen te zijn, schreeuw die geen antwoord krijgt, weerlozen, aangeklaagd door ons geweten.[1] Stem die mij roept: mens waar is je broer? Stem van die drenkeling, dat stuk wrakhout, dat een mens blijkt, als hij mij aankijkt.[2]

‘Vader’, zei zijn zoon tegen hem: ‘Ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden.’ Maar de vader zei tegen zijn knechten: ‘Laten we eten en feestvieren, want deze zoon van mij was dood en is weer tot leven gekomen, hij was verloren en is teruggevonden.’ En ze begonnen feest te vieren.[3]

De oudste zoon was op het veld. Toen hij naar huis ging en al dichtbij was, hoorde hij muziek en gedans.[4] ‘Waarom krijg ík geen feest?’[5], vroeg hij woedend aan zijn vader. ‘Ik ben u nooit ongehoorzaam geweest!’[6]

(…) Diep in mijn hart voelde ik afgunst tegenover de eigenzinnige zoon. Het is de emotie die in mij opwelt als ik zie dat mijn vrienden uitbundig van het leven genieten, terwijl ze allerlei dingen doen die ik veroordeel. Ik heb hun gedrag wel verwerpelijk of zelfs immoreel genoemd, maar ik heb me tegelijkertijd vaak afgevraagd, waarom ik er eigenlijk niet aan mee durfde te doen.[7]

 ——

[1] Lied: ‘Weten van God’ (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[2] Lied: ‘Lied van de stem’ Genesis 4: 9 (t. H. Oosterhuis, m. R. Veelenturf).

[3] Lucas 15:  20-24.

[4] Lucas 15: 26.

[5] Thema 16 januari 2022 bij Gelijkenissen uit Lucas, voorganger Marcel Poorthuis, liturg Japke van Malde bij Ekklesia Leiden.

[6] Lucas 15: 29.

[7] Henri Nouwen.

Floriografie:

In een takkenbos van snoeihout van de Els, die symbool staat voor de bruisende energie van een blij kind, houden twee Paradijsvogelbloemen zich schuil. Fier richten ze hun groene snavels op naar de hemel. Hun oranje en diepblauwe veren staan parmantig op hun bloemhoofd. Deze Strelitzia is symbool van onsterfelijkheid. De vlammende oranje met gele Kangaroepootjes of Anigozanthos verbeelden het vuur waar ‘Koning Doornstruik’ mee dreigt. De symbolische betekenis is individualiteit.

Liturgie:

De leerlingen zeiden tot Jezus: “Zeg ons, waaraan is het Koninkrijk der hemelen gelijk?” Hij sprak tot hen: “Het is gelijk aan een mosterdzaadje. Het is kleiner dan alle zaadjes. Als het echter op het veld valt dat men bewerkt, wordt het een grote struik en wordt het een schuilplaats voor de vogels van de hemel.” [1] Wil je wel geloven dat je vrede wint? Als je vol vertrouwen leeft, zoals een kind. Als je een geloof hebt als een mosterdzaad, groeit de liefde uit boven de haat..[2]

Ten slotte vroegen de bomen aan de doornstruik: “En u, wilt u onze koning zijn?” En de doornstruik antwoordde: “Als u mij werkelijk tot uw koning wilt zalven, kom dan maar hier, in mijn schaduw is het goed toeven. Maar zo niet, dan zal er uit mijn takken een vuur komen…” [3]

——-

[1] Thomasevangelie – logion 20.

[2] Lied: ‘Wil je wel geloven’ (t. H. Lam, m. W. ter Burg).

[3] Richteren 9: 14-15.

Floriografie:

Vier schaaltjes vormen de puzzelstukjes van het verhaal. In het eerste schaaltje liggen graankorrels, die een vogeltje met smaak oppeuzelt. In het tweede zijn witte kiezels te zien, die de rotsgrond symboliseren, waar het graan niet kan ontkiemen. In het derde spelen distels een hoofdrol, maar het graan blijft ondertussen in de coulissen. In het vierde schaaltje vielen de graankorrels eindelijk in goede aarde en brachten honderdvoudige vrucht voort: er bloeien zelfs witte bloemen tussen het graan. En gouden bessen schitteren in de zon…

Liturgie: Vrij naar Lucas 8:4-15

Toen sprak Jezus in een gelijkenis: ‘De zaaier ging uit om zijn zaad te zaaien, maar bij het zaaien viel een gedeelte op de weg, waar het werd vertrapt en door de vogels opgegeten. Een ander gedeelte viel op de rotsgrond: het schoot wel op, maar droogde uit. Weer een ander gedeelte viel tussen de distels, maar de distels groeiden sneller en verstikten het zaad. Nog een ander gedeelte viel op de goede grond; het schoot op en bracht honderdvoudige vrucht voort.’

Floriografie:

Groen, goud, rood en wit  zijn de liturgische kleuren in deze kerstschikking. Groene eucalyptus en groene zaadbollen van de  Asclepias physocarpa ‘Moby Dick’ staan voor hoop, voor Maria, moeder van Jezus. Gouden takken met bessen waarin het licht van de zon gevangen lijkt, verwijzen naar het Licht van de Eeuwige en natuurlijk ook naar één van de drie geschenken van de magiërs. Rode Ridderster of Amaryllis en rode eucalyptus verwijzen naar liefde, naar Jezus. De witte Ridderster naar geloof (Jozef).

Liturgie:

‘Een ster hangen boven je herinneringen (…) in je hart. En vandaaruit verdergaan (…) de vrede tegemoet.’[1] ‘De magiërs uit het Oosten’[2] (…) ‘zagen de ster en vonden het kind met Maria, zijn moeder. (…) Ze boden het kind geschenken aan: goud, wierook en mirre.’[3] ‘Eer aan God in de hoogste hemel en vrede op aarde voor de mensen die Hij liefheeft.’[4]

‘Soms breekt uw licht in mensen door, onstuitbaar zoals een kind’[5] ‘Geef mij terug de ogen van een kind. Dat ik zie wat is en mij toevertrouw. En het licht niet haat.’[6] ‘Door de wereld klinkt een lied, tegen angsten en verdriet. Tegen onrecht, tegen dwang, richten pelgrims hun gezang. (…) Velen, die de moed begaf, blijven staan of dwalen af (…) Reisgenoten, grijp hun hand…’[7]

——–

[1] Afscheid (auteur onbekend).

[2] Matteüs 2, 1 (NBV 21).

[3] Matteüs 2, 9-11 (NBV 21).

[4] Lucas. 2, 14 (NBV 21).

[5] Lied: ‘Soms breekt uw licht’ Joh 1,5 (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[6] Lied: ‘Wek mijn zachtheid weer’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[7] Lied: ‘Door de wereld gaat een woord’ (t. J. Wit, m. W. ter Burg) Liedboek 802.

Floriografie:

De liturgische kleur is wit, daarom een witte ster, zowel een baken van licht als een wegwijzer in de nacht voor de herders en later de magiërs op weg naar het goddelijke kind in de kribbe. In het hart van de ster stralen oranje lampionnetjes van de Echte Lampionplant. Ze geven zelfs licht! Op één van de armen van de ster balanceert een goudkleurige Ridderster of Amaryllis in wording, teken van hoop. In het hart van de ster kan de hoop niet groeien. Op de arm wel. In alle vrijheid. De plaatsing is een vrije keuze.

Liturgie:

‘Met kerst vieren we de hoop op een nieuwe wereld van gerechtigheid en barmhartigheid. Vrijheid is dan niet het kunnen doen en laten wat je zelf wilt. (…) Vrijheid betekent dat je eigen belangen kunt opgeven voor een betere wereld. Die hoop geeft je echt kracht.’[1] ‘De nacht loopt ten einde, de dag komt naderbij.’[2] ‘Ons eigen levenslot met uw geluk verweven, zo zijt Gij onze God.’[3] ‘In dat woord was leven, levenslicht, bronwaterlicht, ziel, leeftocht, adem voor de mensen. (…) Licht en duisternis waar mensen zijn.’[4] ‘Nacht van droom en van verlangen draagt het schermerlicht ternauwernood. (…) wij lopen recht op kronkelpaden (…) Het duister wijkt voor het volle licht.’[5] ‘Klimmende zon, licht dat ons laadt met licht, liefde die liefde wekt, vuur dat ons loutert. Voer ons de dood voorbij.’[6]

——-

[1] Henk Schouten

[2] Introïtuslied: ‘De nacht loopt ten einde’ (t. H. Oosterhuis, m. B. Hujbers).

[3] Lied: ‘Vanwaar zijt Gij gekomen’ (t. H. Oosterhuis, m. Es ist ein Ros entsprungen).

[4] Johannes 1, 1-5.

[5] Lied: ‘Nacht van dromen en verlangen’ (t. J. Delver, m. T. Löwenthal).

[6] Lied: ‘Klimmende Zon’’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

Floriografie: 

Een gouden amaryllisbol als symbool van HOOP: misschien wordt de bloem rood als teken van vastberadenheid om te blijven geloven in dat het licht weer komt. En de lente… Een paars veertje in de liturgische kleur van de Advent verwijst naar dat hoopvolle vogeltje, dat vol houdt. Oranje lampionnetjes en sterren, van geurend eucalyptusblad symbool van licht én bescherming in het donker.

Liturgie:

‘Van rood en goud ons toegezegd’[1]: ‘De morgen komt (…) maar nog is het nacht.’[2] En tóch, vrij naar de profeet Habakuk, ‘mogen wij gestalte geven aan de HOOP, die in ons is.’[3] ‘Een wereld vol van donker wacht op een spoor van licht.’[4] ‘Hoop is dat ding met veertjes, (…) dat vogeltje dat vol houdt!’[5] ‘Gij alleen, hebt mijn licht ontstoken. (…) Licht van uw licht zijn wij. Mensen van licht (…), van hoop en vrees.’[6] ‘De lente komt, een twijg ontspruit.’[7] ‘Toen de Heer mij dit onthulde, begonnen mijn lippen te trillen, ik beefde vanbinnen…’[8] ‘Kom, adem ons open!’[9] ‘Sacrament van hoop, dat niets onmogelijk is bij U.’[10] 

—–

[1] Uit het Lied: ‘Hoe verder onze ogen reiken’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[2]  Uit het Openingslied: ‘Hoe ver is de nacht’ (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[3]  Begroetingstekst uit ‘Ons leven vieren’ door Heine Siebrand, (uitgave Remonstranten 2019) en aangepast door EL.

[4] Uit het Adventslied, dat we zingen als de kinderen naar hun eigen dienst gaan (t. G. de Vries, m. Nu daagt het …)

[5] Uit de Introïtustekst: Emily Dickinson, vertaald door Ans Bouter.

[6] Uit het Lied: ‘Gij zijt een mensenzoon, Gij komt van ver’ (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[7] Uit het Slotlied: ‘De nacht loopt ten einde’ (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[8] Habakuk 3, 16.

[9] Uit het Lied ‘Adem ons open’ (t. S. Prins, m. T. Löwenthal).

[10] Uit het Tafelgebed: ‘Zoudt Gij ooit mij beschamen’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

Floriografie: 

Het anker is het symbool van hoop in de vroegchristelijke periode. Samen met het hart en het kruis geldt het anker als de drie-eenheid van geloof, hoop en liefde. Groen is de kleur van de hoop, daarom kreeg het anker een bedekking van klimop, wat staat voor trouw en verbondenheid. Eucalyptus geeft bescherming. Drie groene gevlochten harten van palmblad of Rhapis humilis zijn het symbool van vrede. Door het ‘palmhart’ heen is een glimp oranje én paars te zien. Met paarse Lisianthus zegt men: ‘Dankjewel!’

Rood is de kleur van passie: de rode Roos het teken van liefde net zoals de rode Malusappeltjes. De (namaak) aardbeien staan voor nederigheid, omdat ze zo laag op de grond groeien. De rode bessen van het Sint Janskruid komen van gele bloemen, die staan voor licht, net zoals de oranje lampionnetjes van de Lampionplant. Purperen vruchtdozen van de Kardinaalsmuts zien eruit als het vierkante hoofddeksel van een kardinaal en is daarom een kerkelijke plant. Paars is de liturgische kleur in de Advent.

Liturgie: 

‘Mogen wij (…) gestalte geven aan de hoop, die in ons is, aan de liefde die ons draagt, als een zichtbaar teken van ons geloof.’[1] ‘Dat wij nieuwe wetten maken om de honger uit te bannen, dat wij gouden plannen smeden tot beëindiging van lijden!’ (…) ‘Plant uw geest in onze harten, zend uw kracht in onze handen, dat wij leren lief te krijgen onze naaste, vriend en vreemde.’[2] Dichtbij huis en veraf. ‘Bei dir ist das Licht, bei dir ist die Hilfe.’[3] ‘Het nieuwe is nooit helemaal nieuw. Er gaat immers altijd een droom aan vooraf!’ [4]

——

[1] Uit de Begroetingstekst van de liturgie op de eerste Adventszondag in 2021.

[2] Uit het lied: ‘Kom bevrijden’ Jesaja 64, 1 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Lied: ‘Aber Du weist den Weg für mich’ (t. D. Bonhoeffer, vertaling J.W. Schulte Nordhof, m. Taizé).

[4]  Slottekst van Ernst Bloch.

Floriografie: 

Als een schip voorbij de horizon zeilt, is het niet weg. Men kan het alleen niet meer zien… Een boot is het symbool van de overgang van leven naar dood.

In de waaier van bloemen en grasjes zijn de zeilen van een zeilboot zichtbaar. De kajuit bestaat uit het blad van Eucalyptus, teken van bescherming. Drie blauwpaarse disteltjes staan voor ‘een lang leven’. Dankbaar (daarvoor) bloeit de roosachtige Lisianthus in het wit, zachtroze en donkerpaars. De gele Chrysant aan de achterzijde van de schikking schemert door de stelen. In Aziatische landen is het een bloem van rouw, gebruikt bij het afscheid. De rode bloem, die zeker niet als een vlag op een modderschuit staat, draagt de naam Belladonnalelie. De betekenis is ‘vriendschap’. Het geel van de Solidago geeft steun in een moeilijke tijd. De twee gele bolletjes, die er bovenuit steken, heten Trommelstokjes of Craspedia en staan symbool voor een goede gezondheid. De donkerbruine Anigozanthos of kangoeroepoot komt uit Australië. De bloemen lijken op de voorpootjes van het dier. De betekenis is: individualiteit.

Liturgie: 

“Maar God staat aan het begin en Hij komt aan het einde.”[1] “Dat wij allen, zo zwaar en droevig als wij zijn, niet uit elkaars genade vallen.”[2] “Zuivere vlam, verdrijf met je licht, de angsten van ons hart”[3], “zolang ons hart nog slagen geeft!”[4]

“Na een donkerte komt een helder licht. In dit licht ben ik omringd. Aan alle kanten omgeven. Omringd met warmte, (…) oneindige liefde, (…) talloze gekleurde bollen in de prachtigste regenboogkleuren: rood, oranje, geel en groen, blauw, indigo, violet.”[5]

—–

[1] Lied: ‘God heeft het eerste woord’, (t. J. Wit, m. G. Kremer).

[2] Lied: ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3] Lied ‘Zuivere vlam’ (t. J.L. Bell en G. Maule, m. J.L. Bell).

[4] Lied: ‘Licht dat ons aanstoot in de morgen’ (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[5] Uit een gedicht van Anke Merkx Kokshoorn over haar Nabij de Dood-Ervaring (NDE).

Floriografie geïnspireerd op de liturgie: 

Deze ‘rantang’ is de Indische versie van het oer-Hollandse broodtrommeltje: in elk pannetje doet men een ander gerecht, bijvoorbeeld sambal goreng telor met boontjes of geurige rijst, waarna men ze alle vier op elkaar stapelt en het deksel op het bovenste pannetje plaatst. De draagbeugel zet alles vast.

Twee pannetjes bevatten nog maar een halve bloemschikking, hiermee verwijzend naar Sint Maarten die zijn mantel doormidden sneed en de helft weggaf. Twee andere pannetjes hebben een groene ondergrond van zachte, fluweelachtige Vrouwenmantel, waarop een liefdevolle rode roos en dankbare paarse Lisianthus rusten. De paarse distel verwijst naar verdriet en de kleur paars naar lijden. Mantelzorg gaat immers niet over rozen. ‘Als alles duister is’[1], ‘kun jij de slagen verduren? (…) Woorden en wonderen zijn er genoeg, maar iemand die doet wat hij zegt?’[2] De gele schermbloemen van de venkel torenen als  beschermende parapluutjes boven de pannetjes uit. Ook de donkerroze Hemelsleutel komt uit de familie van de schermbloemigen.

Het witte gipskruid of ‘Baby’s breath’ staat voor standvastigheid, vriendschap en het hebben van een puur hart, wat ‘soldaat Maarten zeker had toen hij de helft van zijn mantel schonk aan een kleumende zwerver, die op zijn beurt weer een moeder met kind te hulp kwam…’

De Dag van de Mantelzorg valt aan de vooravond van Sint Maarten: op 10 november, wat symbolisch goed aansluit, want ‘Jouw mantel van zorg’[3], die ‘warm en met liefde en licht is doorweven, helpt ons om ons leven gestalte te geven.’[4]

 —–

[1]  Zie lied: ‘Als alles duister is’ (t. Taizébundel, m. J. Berthier)

[2]  Zie lied: ‘Die zegt God te zijn’ Ex. 40, 38 en Marc. 10, 38 (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen)

[3]  Zie tekst ‘Jouw mantel van zorg’,  Arie de Kluiver.

[4] Zie introïtuslied: ‘Intochtslied’ (t. M. Koijck-de Bruijne, m. E. Silcocks).

 Floriografie: 

‘Zie ons, gedoog ons, laat ons niet vallen. Dat wij niet leven gevangen in leegte. Dat wij niet vallen terug in het stof’[1] en bovenop de struikelblokken. Of zijn het stapstenen?

Want onder het dakje van Appelblad schuilen Amaryllisen, symbool voor ‘eeuwen van schoonheid’[2], ‘die hun zwaartekracht durven te vergeten. Dát is leven tussen moed en wanhoop…’[3]

‘Op elk van ons houdt Gij uw oog gericht, en niemand valt, of hij valt in uw handen!’ [4]

——–

[1]  Zie het lied: ‘Wees hier aanwezig’, (t. H. Oosterhuis, m. T. Löwenthal).

[2]  Zie het Slotlied: ‘Een lied om toekomst’, (t. H. Oosterhuis, m. A. Oomen).

[3]  Zie het Lied: ‘Lied om vrijheid’, (t. H. Oosterhuis, m. B. Huijbers).

[4]  Uit het Tafelgebed: ‘Gij die weet.’

Floriografie: 

Als het zonlicht door de wolken heen breekt en zichtbaar wordt, noemt men dat een Jacobsladder. Zowel de goudkleurige door de zon beschenen Jacobsladder als de Gladiool in warme kleuren paars en rood geven bemoediging en vertrouwen, net als engelen, die ook opeens net het goede zeggen of doen, waardoor men weet:

“Dit is wat ik nu moet of wil doen.”

Floriografie: 

“Toen plantte God de boontjes en de maïs en de grassen en de granen, de lelies en lissen”, aldus Bette Westera vrij naar psalm 104.

De zon uit het Zomerlied is de wereld dankbaar. En daarom staat het koren dankbaar op de akker in de kleur van het morgenlicht en van de ondergaande zon.

Op de schaal is veel ruimte voor de oogst. Rode pepertjes geven een pittig accent tussen de ‘Honderd bloemen die mogen bloeien’.

Floriografie: 

Op de Zonnebloem valt een zonnestraal: hoe toepasselijk voor de bloem, die zich richt naar het licht. Ook Middaggoud is een gele bloem, die van de zon houdt. Rode rozen als teken van liefde en witte Cosmea’s als symbool voor vrede. In het midden staat de donkerrode Amaranthus, een graansoort. Rode korenhalmen verwijzen naar het graan op de akker en het brood, dat wij delen.

Op de achtergrond een smalle trap van oude studieboeken van vlak na de oorlog met als bovenste een juridisch woordenboek. Wie het open slaat, treft op de eerste bladzijde de omschrijving aan van het begrip Mensenrechten en Medemenselijkheid…

Floriografie:

De drie peertjes, die tussen krantenproppen met slecht nieuws liggen, verwijzen naar de perenboom of de Survival Tree, die de aanslagen op de Twin Towers van 2001 overleefde.

Almacht: is dat schepping en herschepping? Zelfs in bomkraters groeien bloemen. Of een perenboom. Daarom is de buitenste vaas zwart. Maar het kwaad heeft niet het laatste woord…

De bloemen spreken:

Herfstaster in lila, donkerpaars, cyclaam en wit staat voor dankbaarheid en vreugde (om een nieuwe schepping?) Het Griekse woord aster betekent ster. Een ster van hoop, misschien? Purperen rudbeckia of Rode Zonnehoed geeft de burger weer moed. Witte Korianderbloemen brengen vrede en bescherming in dit huis met het hoge dak. In het veldboeket staan zowel de bloemen van de braam als de nog groene bramen aan stekelige stengels, die wanneer ze de grond raken wortels maken, waaruit nieuwe ranken ontstaan. Braam betekent heiligdom. Braambossen beschermen immers heilige plaatsen. Paars Duifkruid heeft rafelige bloemblaadjes en dat verklaart de naam duif en symbolische betekenis van de Geest. De geest overwint? Oranje Goudsbloem is een Mariabloem en staat voor geloof (in het goede)….

Floriografie: 

De lucifers in de zilverkleurige driehoek symboliseren God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest: drie personen en toch maar één God. Drie vlammen: houdt men ze bij elkaar, dan is het één vlam en één God.

In de christelijke kunst geldt de driehoek als de vorm om de Drie-eenheid te verbeelden. Clematisranken sieren de zijden van de grote driehoek. Middenin de schikking staan Clematisbloemen én Rode Klaver, die beide drietallig blad hebben, dat verwijst naar de Drie-eenheid.

Drie bakjes met Driekleurig Viooltje of ‘Herba Trinitatis’ alias ‘Kruid van de Drievuldigheid’ of Drie-eenheidsbloem op de hoekpunten.

En in het bloemenhart van het Viooltje is zelfs een driehoek zichtbaar…

Floriografie: 

Zinnia staat voor volharding en uithoudingsvermogen. Verbena voor ontroering, verzoening en liefde. Solidago en distel geven moed. Rode Zonnehoed staat voor warmte en troost. De herfst komt met bessen: de oranje en de rode van de Gelderse Roos en de groene van de Crocosmia. De herfstaster staat voor herfstvreugde…

Floriografie: 

De zomerschikking is geïnspireerd op Numeri 13 vers 20 en 23 en sluit daarmee ook aan bij de gevelsteen op de Leidse Beestenmarkt van de verspieders naar het beloofde land.

Op deze schaal liggen zowel een blozende granaatappel, een tros druiven en twee sappige vijgen. Want Mozes zei tegen de verkenners: “Neem in ieder geval vruchten mee terug.”

In het beloofde land zijn gelukkig ook bloemen te vinden in de kleuren van de granaatappel, de druiven en de vijgen, bijvoorbeeld: de Rode Zonnehoed, die  troost en warmte symboliseert of vrij vertaald naar de verkenners toe: “Houd er de moed maar in, het komt goed!” en blauwe Agapanthuis, de liefdesbloem, want agape betekent liefde en anthus is bloem. Verder nog groene Sedum, een schermbloem, die later donkerroze kleurt en de naam Hemelsleutel draagt en zo verwijst na het leven na de dood.

Floriografie: 

In deze zomerschikking staan de trefwoorden ‘polarisatie’ en ‘heelheid’ centraal.

De bloemen komen uit een pluktuin en staan op een ondergrond van (Hortensia)blad, wat betekent: “Bedankt voor je begrip!”

Groene, gave bladeren van de hortensia met dieprode verkleuringen als symbool van heelheid en polarisatie door de felle tegenstelling in kleur: rood tegenover groen. Of paars tegenover geel zoals in de herfstaster. En het blauw van de Afrikaanse Lelie wordt nog blauwer door het oranje van het Afrikaantje.

Op de uiteinden van de schikking staat de witte Afrikaanse Lelie of Agapanthus. Dat  is een bloem van liefde: Agape is liefde en anthus is bloem.

Polarisatie wil zeggen accentuering van de tegenstellingen: ronde bloemen zoals witte Dahlia’s tegenover ranke, slanke witte Liatris of Kattenstaarten in verschillende hoogtes, alsof ze vanuit verschillende standpunten het verhaal vertellen. Dahlia staat voor twijfel.

Wanneer woorden verwonden kan de kleine Sanguisorba of Pimpernel het bloeden stelpen. Sanguis is bloed en sorba betekent absorberen.

Rode Zonnehoed geeft troost en warmte en is een geneeskrachtig kruid. Helenium, die wel wat op de Rode Zonnehoed lijkt, is een eetbare en geneeskundige plant en werd ‘stralende, schitterende zon’ genoemd.

Floriografie:

‘De Herder zorgt niet goed voor zijn schapen oftewel slecht leiderschap.’Daarom torent de  duivelse vuurrode Crocosmia Lucifer hoog boven de stekelige Kardoen uit. Die distel betekent: ‘Niemand tergt mij ongestraft.’ Als liefdevol tegenwicht staan in het kleine rode vaasje naast een distel ook nog Zonnehoed, Anemoon, donkerpaarse Korenbloem, klaprooszaadbol en de geheimzinnige paarsgroene bolletjes, die ook wel Love-in-the-Mist heten. Deze bloemen zeggen allemaal, dat ze ‘van de mensen houden.’

Floriografie: 

De blauwe vaas verwijst naar de strofe ‘Dan zie ik jou in flarden en in volle zinnen, diep koningsblauw daar in de verte bij de einder lopend op blote voeten en door water uit het lied ‘Tussen de tijd.’

De bloemen vertellen hun eigen verhaal al dan niet in dialoog. De goudgele Eremurus steekt met kop en schouders boven de andere bloemen uit. Duidelijke symboliek. De Juffertjes-in-het-groen zijn van witte en blauwe bloemetjes veranderd in geheimzinnige ‘duiveltjes in het bos’, zoals de vertaling uit het Engels luidt. De Korenbloem verwijst naar de blauwe hemel. Het Duizendblad of Sint Jozefskruid is een plant die wonden geneest. De Klaproos brengt troost en zo spreekt iedere bloem voor zich.

Floriografie:

Zoals het bij Jeroen Windmeijer gaat om de kracht van verhalen en de boodschap, die in een verhaal zit, de laag eronder, zo gaat het in liturgische schikkingen om de symbolische boodschap van bloemen. Zij vertellen als een open boek hun eigen verhaal.

Zoals bijvoorbeeld de Prikneus, die familie is van de anjer. De botanische naam Dianthus is afgeleid van dios is god en anthos, dat bloem betekent. Godsbloem of goddelijke bloem dus. Kamille en klaproos zijn ‘bloemen des velds’, zie Petrus 1 vers 24-25. Kamille is zelfs een Mariaplant. Ook de Lisdodde met de karakteristieke bruine ‘sigaren’ is een religieuze plant, zie Jona:5.

Floriografie:

De mens is als een bloem… Zie psalm 103: vers 1 tot 5.

Blauwe Delphinium staat voor liefde net zoals de rode roos: ”De HEER blijft ons met liefde  overladen. Hij blijft niet boos. Hij troost ons.” De klaproos staat voor troost. Witte Lisianthus drukt waardering en dankbaarheid uit: “Lof aan de HEER voor al zijn zegeningen.”

Grijsgroene eucalyptus staat voor bescherming en grijs is vervanging van zwart. De kleuren in de strofe “Het zwart blauw rode grijze alle dagen licht’, uit het lied ‘Aan de schoonheid’ van Oosterhuis komen terug in deze bloemschikking.

Floriografie: 

De lampionplant buigt zonder te breken in een poging om de ander te bereiken. Aan de boog ook de ‘groene vruchten elke maand’ weer en de ‘bleke wortels’ uit het Lied van de grote liefde.

Rode rozen spreken voor zich: ‘Liefde zal geen woord meer zijn (…)  nu we nog kijken in donkere spiegels’ uit het Lied met de halve woorden.

Witte Cosmea’s in drie zilverkleurige vaasjes als bloemen van vrede. Donkerroze Sedum of Hemelsleutel als sleutel tot verzoening?

Lieflijke witte herfstasters als symbool van vreugde en verliefd worden (op het leven) op oudere leeftijd: ‘Nu nog in tranen, dan getroost en verzoend met mijzelf.’

Floriografie: 

Inspiratie komt uit het ‘Lied van stem en stad’, waar we zingen we over een ‘tuin in bloei aan lichtend water’ en het lied ‘In ’t laatste van de dagen’.

Daarom staan goudgele zonnebloemen en eikenbladeren met hun voeten in een rustige (wereld)zee, die het hemelsblauw van de lucht erboven weerspiegelt voor wie tot op de bodem kijkt.

Stapstenen of struikelblokken op de rand van de schaal?

“Worden we een vlam in de zon?” In ieder geval is de zonnebloem het symbool voor levenslust en de mens die zijn hoofd naar het licht (of Christus) beweegt.

Wanneer het donker wordt, draait de bloem alvast naar het oosten, want daar komt de volgende dag het licht vandaan…

Floriografie:

Als wapen tegen angst een cirkel – symbool van oneindigheid – vol met rode rozen en blauwe Agapanthussen: bloemen die staan voor de altijddurende liefde van God voor ons. Paarse disteltjes en de Guldenroede geven (levens)moed en van de Rode Zonnehoed maakt men een medicijn dat de weerstand verhoogt. De oranje bessen van de Gelderse roos staan voor fierheid en wie zijn angst durft aan te kijken, mag trots zijn, vandaar dat in het midden van de bloemenkrans een spiegel staat, zodat we vol vertrouwen de onzekerheid kunnen aanschouwen (vrij naar Marcus 4: 35-41 waar Jezus de storm, het meer en de angst temt). De gele bloemetjes van de Helenium staan te bloeien zonder zich druk te maken (vrij naar Mattheus 6: 25-34).

Floriografie: 

In de schikking een bloem, de Armeluisorchidee, waarvan de Latijnse naam verwijst naar de staf van Dionysos of Bacchus uit de Griekse mythologie: thyrsus, vanwege de vertakte bloeiwijze. Deze bloem heeft een trosvormige hoofdbloem met zijbloemen, waarbij de bloem toch één geheel is oftewel een twee-eenheid. De bloem heeft  paarse stippen op witte bloemblaadjes en is daarom ook bekend onder de naam Paddenlelie. De bloem bloeit in het najaar en komt uit een pluktuin. 

De vroege kerk ondervond problemen om het god-menselijke van de jezusfiguur uit te drukken: deze twee-eenheid wordt zichtbaar in de Teunisbloem, die bovenaan de steel bloeiende en halfverwelkte bloemenknoppen draagt en verder naar beneden groene vruchten. Bloemen en vruchten aan dezelfde steel: een twee-eenheid.

In elke vaas een volledig boeket: twee vazen bij elkaar vormen opnieuw een twee-eenheid. 

Onder in de vaas liggen kiezels: zijn het stapstenen of struikelblokken?

Floriografie: 

Buigzame takken van de Cornus of Koernoelje (symbool van duurzaamheid) omwikkeld met paars lint in de kleur van de Advent en zilverkleurige stelen van de Kaardebol (teken van verzet, lijden, kommer en kwel) vormen de spijlen van deze vogelkooi, die gevangenschap en onvrijheid symboliseert. De klimop op de achtergrond is het teken van trouw. De vredesduiven van bladmuziek brengen de boodschap van vrijheid. Rode rozen zijn een teken van liefde, olijftakken staan voor vrede en paarse Lisianthus betekent waardering, dankbaarheid en charisma.

Floriografie: 

De Meidoorn als symbool van lijden omlijst de leegte van dit hart. Paars lint om de takken verwijst naar de liturgische kleur van de Advent. Naast het paars glinstert het zilver van de Kaardebol, een soort distel, waarvan de betekenis naast verzet, afweer, kommer en kwel ook lijden is. Zilver is net als groen een neutrale kleur. De roze korenaren symboliseren ons dagelijks brood uit het Onzevader en uit psalm 146. Ze verwijzen naar de 3^e Adventszondag, waarbij de liturgische kleur een mengsel tussen paars en wit mag zijn.

Floriografie:

Rondom de nauwelijks zichtbare spiegel bloeien rode rozen als teken van liefde, hortensia om troost te brengen en hypericum. Dat zit in een geneesmiddel dat mensen blij maakt. Wie langs de schikking loopt, kan ervoor kiezen om een blik in die spiegel te werpen of de andere kant op te kijken.  Soms is vergeten beter, soms vergeven…

Floriografie: 

Een abstracte liturgische schikking in de kleuren van het logo van de Ekklesia Leiden. De bollen zijn met jute omwikkeld en lijken geschikt om mee te spelen. Een eenzame bloem komt zomaar tot bloei.

Floriografie: wordt nog aangevuld. 

Een liturgische schikking in blauw en wit, in de kleuren van Maria.

Floriografie: 

Bij de serie over ‘Wetenschap met het hoofd én uit het hart’ past een gevlochten hart van palmblad met bloemen in dieprood en zonnebloemgeel.

Floriografie: wordt nog aangevuld.

Een Biedermeier in zonnige kleuren zoals gele rozen met oranje rand ter illustratie van de online diensten met een vrij thema in de lockdowntijd van zomer 2020.

Floriografie: wordt nog aangevuld 

Zaterdagavond 25 juli 2020 vond de eerste vesper plaats na 4,5 maand in lockdown. De liturgische schikking bestaat uit een feestelijk boeket van losse zomerbloemen en kleine boeketjes, die na afloop met de aanwezigen mee mochten als herinnering aan deze dienst. Op de zilverkleurige schaal liggen vreemde, groene bollen, die gelukkig ongevaarlijk zijn.

Floriografie: 

In een zee van hortensia doemen onbekende werelddelen op ter illustratie van de online diensten met een vrij thema in de lockdowntijd van zomer 2020.

Floriografie & Liturgie: 

‘Kijk eens naar de lelies, kijk hoe ze groeien in het veld.’ Ook deze liturgische schikking met lelies in fantasie-kleuren dient ter illustratie van de online diensten met een vrij thema in de lockdowntijd van zomer 2020.

Floriografie & liturgie: 

Een vrolijke ijscoupe met een zomers sorbet als symbool voor de zomervakantie, die bijna begint. En een pelgrimsgebed:

‘Moge de weg voor u een begaanbaar pad zijn,
Moge de wind u steeds in de rug waaien,
moge de zon met zijn warmte u in het gezicht schijnen…’

Een bloemenbrug als teken van verbinding.

Abstracte liturgische schikking bij het thema Geest.

Floriografie: 

In dit open boek – met nadruk geen Bijbel – sieren orchideeën in de liturgische kleur groen de bladzijden.

Liturgie: 

‘Boek, jij bent geleefd,
zeg ons hoe te leven.
In mijn letters staat geschreven,
dat alleen de Geest doet leven.
Licht en adem is de geest.
Daarom ben ik neergeschreven:
dat jij zonder angst zult leven
wat je leest.’

Huub Oosterhuis

Floriografie: 

Een cirkel van witte bloemen als symbool voor de zon en de maan, die God schiep op de vierde dag.

De klok wijst de tijd aan, waarop onze vieringen in de Hooglandse Kerk begonnen. Inmiddels starten we om klokslag twaalf. Een (Leids) kwartiertje later. Eén van de gevolgen van de pandemie: er moet voldoende tijd liggen tussen de dienst van de Binnenstadsgemeente en de onze.

Floriografie: 

Het sleutelkastje op de achtergrond verwijst naar beloken, dat afgesloten betekent. Met Beloken Pasen zijn de eerste 8 dagen van de Paasweek afgesloten.